DECLARATION OF ARRIVAL or DECLARATION OF DEPARTURE

Any declaration required to be made or produced to the Customs upon the arrival or departure of means of transport for commercial use, by the person responsible for the means of transport for commercial use, and containing the necessary particulars relating to the means of transport for commercial use and to the journey, cargo, stores, crew or passengers

اظهارنامه ورود یا خروج
هر گونه اظهارنام های که باید در هنگام ورود یا خروج وسایل نقلیه برای مقاصد تجاری، توسط شخص مسئول وسایل نقلیۀ مذکور، به گمرک ارائه شود و شامل اطلاعات لازم در رابطه با وسایل نقلیه برای مقاصد تجاری، سفر مربوطه، محموله، انبارها، خدمه یا مسافران باشد.

در زمینه فعالیت های گمرکی، اصطلاحات اظهارنامه ورود و خروج به عنوان اصول بنیادی و حیاتی به تفصیل در اسناد و متون سازمان جهانی گمرک (WCO) تعریف و تبیین شده اند. این تعاریف، به ویژه در چارچوب تجارت بین المللی، از اهمیت و نقش کلیدی برخوردارند. در اینجا، به بررسی دقیق و تخصصی این مفاهیم پرداخته می شود:

۱. اظهارنامه ورود (Declaration of Arrival)
تعریف: اظهارنامه ورود به مستندات رسمی و فرم های خاصی اطلاق می شود که به منظور اطلاع رسانی به مقامات گمرکی در خصوص ورود کالاها، تجهیزات، یا مسافرین به قلمرو یک کشور تنظیم و ارائه می شود. این مستندات شامل اطلاعات جامع و دقیق درباره ویژگی ها، حجم، و ماهیت کالا، همچنین مبدا و مقصد آن ها می باشند.
اجزای کلیدی:
جزئیات کالا: مستندات باید شامل اطلاعات مفصل در خصوص نوع کالا، مقدار، ارزش، و ویژگی های اختصاصی آن ها باشد تا امکان ارزیابی دقیق و بررسی تطابق با مقررات گمرکی فراهم گردد.
اطلاعات فرستنده و گیرنده: مستندات باید شامل نام و نشانی کامل فرستنده و گیرنده کالا باشد تا فرآیند نظارت و پیگیری به طور شفاف و دقیق انجام شود.
مدارک مرتبط: این مدارک شامل فاکتورهای تجاری، بارنامه ها، و گواهی های بهداشتی یا استانداردهای مربوط به کالاها هستند که تطابق با الزامات قانونی و فنی را تضمین می کنند.
نوع حمل ونقل: باید اطلاعات کامل و دقیقی در مورد وسیله نقلیه استفاده شده برای حمل کالا (مانند کشتی، هواپیما، کامیون و غیره) ارائه گردد.
هدف و کاربرد:
تأمین امنیت و شفافیت: ارائه اطلاعات کامل و دقیق در اظهارنامه ورود به مقامات گمرکی این امکان را می دهد که کالاها به درستی ارزیابی شده و از ورود کالاهای غیرمجاز یا مشکوک جلوگیری شود.
محاسبه عوارض و مالیات ها: این مستندات به عنوان مبنای اصلی برای محاسبه و تعیین عوارض و مالیات های گمرکی به کار می روند که برای تأمین منابع مالی دولت و اجرای مقررات گمرکی ضروری است.
مدیریت و تنظیم جریان کالا: با بهینه سازی فرآیندهای گمرکی، اظهارنامه ورود موجب تسهیل و سرعت بخشی به روند واردات کالا می شود و در نتیجه مدیریت جریان کالاها را بهبود می بخشد.

۲. اظهارنامه خروج (Declaration of Departure)
تعریف: اظهارنامه خروج به مستندات و فرم هایی اطلاق می شود که برای اطلاع رسانی به مقامات گمرکی در خصوص خروج کالاها، تجهیزات، یا مسافرین از قلمرو یک کشور تهیه و تنظیم می شود. این مستندات شامل جزئیات دقیق و کامل درباره نوع کالا، مقصد و دیگر ویژگی های مرتبط هستند.
اجزای کلیدی:
جزئیات کالا: باید شامل توضیحات جامع درباره نوع، مقدار، ارزش و ویژگی های کالاهایی که از کشور خارج می شوند، باشد تا از تطابق با مقررات صادراتی اطمینان حاصل شود.
اطلاعات فرستنده و گیرنده: مستندات باید شامل مشخصات کامل در مورد مبدأ خروج و مقصد نهایی کالا باشند تا فرآیند نظارت و پیگیری به طور مؤثر انجام گیرد.
مدارک مرتبط: شامل فاکتورهای تجاری، بارنامه ها و گواهی های لازم برای صادرات که برای تأمین تطابق با مقررات و الزامات صادراتی ضروری است.
نوع حمل ونقل: باید اطلاعات دقیقی درباره وسیله نقلیه ای که برای خروج کالا از آن استفاده می شود (مانند کشتی، هواپیما، کامیون و غیره) ارائه گردد.
هدف و کاربرد:
کنترل و نظارت بر خروج کالا: با ارائه اطلاعات دقیق و شفاف، اظهارنامه خروج به جلوگیری از خروج کالاهای غیرمجاز یا تحت محدودیت های خاص کمک می کند و فرآیند نظارت را تسهیل می سازد.
محاسبه مالیات و عوارض صادراتی: در صورت وجود، اظهارنامه خروج مبنای لازم برای محاسبه و تعیین عوارض و مالیات های مربوط به صادرات را فراهم می آورد، که برای تأمین منافع اقتصادی کشور و اجرای مقررات ضروری است.
مدیریت و بهینه سازی فرآیندها: این مستندات با تسهیل و بهینه سازی روند صادرات و اطمینان از رعایت دقیق مقررات و قوانین، به ارتقاء کارایی و اثربخشی در فرآیندهای گمرکی و تجاری کمک می کنند.
تطبیق با مقررات جهانی:
سازمان جهانی گمرک (WCO)، به عنوان نهاد مسئول در حوزه تنظیم و استانداردسازی فرآیندهای گمرکی بین المللی، مجموعه ای جامع و دقیق از اصول و استانداردهای جهانی را برای ارتقاء کارآیی و هماهنگی در تجارت بین المللی تدوین و به تصویب رسانده است. این استانداردها به منظور تسهیل تجارت جهانی و ایجاد یکپارچگی در عملیات گمرکی میان کشورها طراحی شده و نقش حیاتی در بهبود فرآیندها و کاهش موانع غیرضروری ایفا می کنند.

اصول و استانداردهای تدوین شده توسط WCO
تعریف و استانداردسازی فرآیندهای گمرکی:
سازمان جهانی گمرک با تدوین و تصویب استانداردهای دقیق، الزامات مشخصی را برای فرآیندهای گمرکی، از جمله اظهارنامه های ورود و خروج، تعیین کرده است. این استانداردها شامل دستورالعمل های مفصل در خصوص محتوای اطلاعاتی، نحوه تکمیل مستندات و مدارک مورد نیاز می باشند. هدف از این فرآیند استانداردسازی، ایجاد یک زبان مشترک و یکپارچه در میان کشورهای مختلف است که مانع از بروز ناهماهنگی ها و مشکلات ناشی از تفاوت های مقررات گمرکی می شود.

تسهیل و تسریع تجارت بین المللی:
استانداردهای تدوین شده توسط WCO به کشورها این امکان را می دهند که فرآیندهای گمرکی خود را به طور مؤثر با الزامات بین المللی هماهنگ سازند و بدین ترتیب موانع و پیچیدگی های غیرضروری را کاهش دهند. با رعایت این استانداردها، کشورها قادر خواهند بود تا تجارت بین المللی را تسهیل کنند و روند واردات و صادرات کالاها را به شکلی سریع تر و کارآمدتر مدیریت نمایند.

ایجاد هماهنگی و هم راستایی جهانی:
هدف کلیدی WCO، دستیابی به هماهنگی و هم راستایی در عملیات گمرکی جهانی است. پیروی از اصول و استانداردهای تعیین شده، کشورها را قادر می سازد تا فرآیندهای گمرکی خود را به طور مؤثر و هم راستا با سایر کشورها پیاده سازی کنند. این هماهنگی به کاهش تفاوت های گمرکی، تسهیل تجارت فرامرزی و تقویت اعتماد متقابل میان کشورهای مختلف کمک می کند.

پشتیبانی از اجرای مؤثر مقررات:
علاوه بر تدوین استانداردها، WCO به کشورهای عضو در اجرای مؤثر این مقررات نیز یاری می رساند. این پشتیبانی شامل ارائه راهکارهای آموزشی، مشاوره تخصصی و بهره برداری از فناوری های نوین برای بهبود فرآیندهای گمرکی است. بدین ترتیب، کشورها می توانند فرآیندهای گمرکی خود را با دقت و کارآیی بالاتر به انجام رسانند.

ترویج فناوری های نوین:
WCO به تشویق و ارتقاء استفاده از فناوری های پیشرفته در سیستم های گمرکی می پردازد. این فناوری ها شامل سیستم های تبادل الکترونیکی اطلاعات، نرم افزارهای مدیریت گمرکی و ابزارهای تحلیل داده های پیشرفته هستند که به کشورها کمک می کنند تا فرآیندهای گمرکی را به طور مؤثرتر و بدون خطا انجام دهند.

در نتیجه، استانداردها و اصول تدوین شده توسط سازمان جهانی گمرک، به کشورها این امکان را می دهند که با رعایت الزامات بین المللی، فرآیندهای گمرکی خود را به طور مؤثر و هماهنگ با سایر کشورها به انجام رسانند. این هماهنگی و بهینه سازی نه تنها به تسهیل تجارت بین المللی کمک می کند بلکه موجب تقویت امنیت، شفافیت و کارایی در فرآیندهای گمرکی جهانی می شود.

کاربرد و حوزه های فعالیت اظهارنامه ورود و خروج در تجارت بین المللی (صادرات و واردات)
در زمینه تجارت بین المللی، اظهارنامه ورود (Declaration of Arrival) و اظهارنامه خروج (Declaration of Departure) به عنوان مستندات بنیادی و کلیدی در مدیریت و نظارت بر فرآیندهای گمرکی عمل می کنند. این اظهارنامه ها در بسترهای مختلف فعالیت های تجاری کاربردهای متعددی دارند و نقش های حیاتی در تنظیم و نظارت بر جریان کالاها در فرآیندهای واردات و صادرات ایفا می کنند. در ادامه، به تفصیل به بررسی کاربردها و حوزه های مختلف فعالیت این مستندات پرداخته می شود:
۱. کاربردها و حوزه های فعالیت اظهارنامه ورود
الف. مدیریت فرآیندهای واردات:
ثبت و تأیید ورود کالاها: اظهارنامه ورود به عنوان مستندات رسمی، جهت ثبت و تأیید ورود کالاها به قلمرو یک کشور استفاده می شود. این مستندات به مقامات گمرکی اجازه می دهند تا کالاها را به دقت بررسی کرده و تأیید کنند که مطابق با مقررات و الزامات قانونی کشور مقصد وارد شده اند.
محاسبه عوارض و مالیات های گمرکی: بر اساس اطلاعات ارائه شده در اظهارنامه ورود، مقامات گمرکی قادر خواهند بود عوارض و مالیات های مربوط به ورود کالاها را به طور دقیق محاسبه کنند. این فرآیند به تأمین منابع مالی دولتی و اجرای مقررات گمرکی کمک می کند.
کنترل و نظارت بر انطباق: این اظهارنامه به مقامات گمرکی کمک می کند تا مطمئن شوند که کالاهای وارداتی با استانداردهای بهداشتی، ایمنی و سایر الزامات قانونی مطابقت دارند، و به این ترتیب از ورود کالاهای غیرمجاز یا نامناسب جلوگیری می شود.
ب. ارتقاء امنیت و شفافیت:
پیشگیری از ورود کالاهای غیرمجاز: اظهارنامه ورود به مقامات گمرکی کمک می کند تا از ورود کالاهای غیرمجاز، تقلبی یا قاچاق جلوگیری کنند و امنیت مرزی را افزایش دهند.
تسهیل فرآیندهای گمرکی: اطلاعات ارائه شده در اظهارنامه ورود به تسریع و بهینه سازی فرآیندهای گمرکی کمک می کند، که نتیجه آن کاهش زمان توقف و افزایش کارایی در ورود کالاها است.

۲. کاربردها و حوزه های فعالیت اظهارنامه خروج
الف. مدیریت فرآیندهای صادرات:
ثبت و تأیید خروج کالاها: اظهارنامه خروج به عنوان مستندات رسمی جهت ثبت و تأیید خروج کالاها از قلمرو یک کشور استفاده می شود. این مستندات به مقامات گمرکی اجازه می دهند تا کالاها را پیش از خروج از کشور بررسی کرده و تأیید کنند که با مقررات و الزامات صادراتی هماهنگ هستند.
محاسبه عوارض و مالیات های صادراتی: در مواردی که عوارض و مالیات های صادراتی قابل اعمال باشند، اظهارنامه خروج مبنای محاسبه و تعیین این هزینه ها را فراهم می آورد.
مدیریت و نظارت بر صادرات: این اظهارنامه به مقامات گمرکی کمک می کند تا بر روند صادرات نظارت داشته باشند و اطمینان حاصل کنند که کالاها به مقصد نهایی صحیح و مطابق با مقررات قانونی صادر می شوند.
ب. تسهیل و بهینه سازی تجارت:
تسهیل فرآیندهای صادرات: اطلاعات دقیق و به روز ارائه شده در اظهارنامه خروج به تسهیل فرآیندهای گمرکی و صادرات کمک می کند و موجب کاهش تأخیرها و پیچیدگی های اداری در صادرات کالاها می شود.
مدیریت زنجیره تأمین: با ارائه مستندات دقیق و شفاف، اظهارنامه خروج به بهینه سازی زنجیره تأمین و نظارت مؤثر بر جریان کالاها در مسیر صادرات کمک می کند.

حوزه های تخصصی فعالیت:
صنایع تولیدی و بازرگانی: در این صنایع، اظهارنامه های ورود و خروج برای نظارت و مدیریت ورود و خروج مواد اولیه، محصولات نهایی و تجهیزات مورد استفاده قرار می گیرند.
صنایع دارویی و بهداشتی: در این بخش، اظهارنامه های ورود و خروج برای اطمینان از انطباق کالاهای دارویی و بهداشتی با استانداردهای مقرراتی و نظارت بر واردات و صادرات این محصولات بسیار حائز اهمیت است.
صنایع غذایی: در صنعت غذایی، اظهارنامه های ورود و خروج به کنترل کیفیت و ایمنی کالاهای غذایی وارداتی و صادراتی کمک می کنند و از انطباق با استانداردهای بهداشتی اطمینان حاصل می نمایند.
صنایع خودروسازی: در این بخش، اظهارنامه های ورود و خروج برای مدیریت و نظارت بر ورود و خروج قطعات یدکی و خودروها به کار می روند و به بهینه سازی فرآیندهای واردات و صادرات کمک می کنند.
در نهایت، اظهارنامه های ورود و خروج به عنوان ابزارهای حیاتی در نظارت و مدیریت فرآیندهای گمرکی در تجارت بین المللی، نقش کلیدی در تضمین انطباق با مقررات بین المللی، بهبود کارایی و تسهیل تجارت جهانی ایفا می کنند. این مستندات به مقامات گمرکی امکان می دهند تا فرآیندهای واردات و صادرات را به طور مؤثر مدیریت کرده و از سلامت و امنیت تجاری در سطح جهانی اطمینان حاصل نمایند.

مقررات و قوانین اجرایی اظهارنامه ورود و خروج در گمرکات ایران
در نظام گمرکی جمهوری اسلامی ایران، اظهارنامه ورود (Declaration of Arrival) و اظهارنامه خروج (Declaration of Departure) به عنوان مستندات اصلی و اساسی در نظارت و مدیریت فرآیندهای گمرکی و تجاری به کار می روند. این مستندات تحت قوانین و مقررات دقیق گمرکی کشور تنظیم شده و به طور خاص در چارچوب مقررات قانونی و اجرایی مرتبط با واردات و صادرات کالاها به کار می روند. در ادامه، به تفصیل به بررسی مقررات و قوانین اجرایی مربوط به این اظهارنامه ها در گمرکات ایران پرداخته می شود:
۱. اظهارنامه ورود (Declaration of Arrival)
الف. مقررات و قوانین اجرایی:
قانون امور گمرکی: طبق ماده ۱۴ قانون امور گمرکی جمهوری اسلامی ایران، تمامی واردکنندگان موظف به ارائه اظهارنامه ورود هستند. این اظهارنامه می بایست به طور کامل و با دقت شامل اطلاعاتی از قبیل نوع کالا، مقدار، ارزش، کشور مبدا، و اطلاعات دقیق مربوط به فرستنده و گیرنده کالا تکمیل گردد.
دستورالعمل های اجرایی سازمان گمرک: بر اساس دستورالعمل های اجرایی صادرشده توسط سازمان گمرک، اظهارنامه ورود باید در قالب فرم های مشخص شده که توسط گمرک تعیین شده اند، تکمیل و به گمرک ذی ربط ارائه شود. این فرم ها معمولاً شامل اطلاعات در مورد محموله، مدارک تجاری، و بارنامه می باشند.
مقررات خاص: برای کالاهایی که تحت نظارت های ویژه قرار دارند، نظیر کالاهای بهداشتی و دارویی، مقررات و مستندات اضافی مانند گواهی های بهداشتی یا تأییدیه های استانداردهای خاص ممکن است لازم باشد.
ب. فرآیند و کاربردها:
کنترل و نظارت: با استفاده از اطلاعات موجود در اظهارنامه ورود، مقامات گمرکی می توانند کالاها را مورد بررسی دقیق قرار داده و اطمینان حاصل کنند که مطابق با مقررات و استانداردهای قانونی و بهداشتی وارد کشور شده اند.
محاسبه عوارض و مالیات ها: اظهارنامه ورود به عنوان مبنای محاسبه و تعیین عوارض و مالیات های گمرکی عمل می کند. مقامات گمرکی بر اساس داده های مندرج در این مستند، عوارض مربوط به کالاها را محاسبه و وصول می نمایند.
مدیریت واردات: اطلاعات ارائه شده در اظهارنامه ورود به تسهیل و بهینه سازی فرآیندهای واردات کمک کرده و موجب تسریع در ترخیص کالاها از گمرک می شود.

۲. اظهارنامه خروج (Declaration of Departure)
الف. مقررات و قوانین اجرایی:
قانون امور گمرکی: طبق ماده ۱۱ قانون امور گمرکی، صادرکنندگان ملزم به ارائه اظهارنامه خروج هستند. این اظهارنامه باید شامل اطلاعات دقیق در مورد کالاهای در حال خروج از کشور، نظیر نوع کالا، مقدار، ارزش، کشور مقصد، و مشخصات فرستنده و گیرنده باشد.
دستورالعمل های اجرایی سازمان گمرک: مطابق با دستورالعمل های اجرایی، اظهارنامه خروج باید در فرم های مشخص شده توسط سازمان گمرک، تکمیل و به گمرک مربوطه ارائه شود. این فرم ها معمولاً شامل اطلاعاتی مانند بارنامه، فاکتور تجاری، و گواهی های صادراتی می باشند.
مقررات خاص: برای کالاهایی که تحت مقررات خاص قرار دارند، نظیر کالاهای استراتژیک یا مشمول قوانین ویژه، ممکن است مستندات اضافی نظیر مجوزهای ویژه یا گواهی های رعایت استانداردهای صادراتی ضروری باشد.
ب. فرآیند و کاربردها:
کنترل و نظارت: اظهارنامه خروج به مقامات گمرکی کمک می کند تا فرآیند صادرات را تحت نظارت قرار داده و اطمینان حاصل کنند که کالاها به طور صحیح و مطابق با مقررات قانونی از کشور خارج می شوند.
محاسبه عوارض و مالیات های صادراتی: در صورتی که عوارض و مالیات های صادراتی اعمال شوند، اظهارنامه خروج مبنای محاسبه و تعیین این هزینه ها خواهد بود.
مدیریت صادرات: این مستندات به تسهیل و بهینه سازی فرآیندهای صادرات کمک کرده و موجب تسریع در عملیات صادرات کالاها می شود.

حوزه های تخصصی فعالیت:
صنایع و تجارت: اظهارنامه های ورود و خروج در صنایع مختلف، از جمله تولیدی، بازرگانی، دارویی، غذایی، و خودروسازی، کاربرد دارند و نقش مهمی در نظارت و مدیریت فرآیندهای تجاری ایفا می کنند.
تجارت بین المللی: در زمینه تجارت بین المللی، این مستندات به تسهیل تجارت و کاهش موانع تجاری کمک کرده و موجب هم راستایی با استانداردها و مقررات جهانی می شوند.
در نهایت، اظهارنامه های ورود و خروج به عنوان ابزارهای کلیدی در مدیریت و نظارت بر فرآیندهای گمرکی در ایران، به طور مؤثر به تأمین انطباق با مقررات داخلی و بین المللی، بهبود کارایی و تسهیل فرآیندهای تجاری کمک می کنند. این مستندات به مقامات گمرکی این امکان را می دهند که فرآیندهای واردات و صادرات را به طور مؤثر و مطابق با قوانین و مقررات جاری مدیریت نمایند.

بازگشت به فهرست