CUSTOMS DECLARATION

Any statement or action, in any form prescribed or accepted by the Customs, giving information or particulars required by the Customs

اظهار گمرکی
هر بیانیه یا اقدامی، به هر شکلی که توسط گمرک تجویز یا پذیرفته شده باشد و اطالعات یا جزئیات مورد نیاز گمرک را ارائه دهد.

اصطلاح اظهار گمرکی یا Customs Declaration در چهارچوب سازمان جهانی گمرک (World Customs Organization - WCO) به طور دقیق به عنوان یک سند رسمی تعریف می شود که از سوی واردکنندگان، صادرکنندگان، یا نمایندگان قانونی آن ها به مقامات گمرکی ارائه می گردد. این سند حاوی اطلاعات جامع و دقیق درباره کالاهایی است که در جریان واردات یا صادرات قرار دارند. این اطلاعات شامل جزئیات فنی و تجاری کالاها از جمله توصیف کامل آن ها، ارزش گمرکی، تعداد، وزن خالص و ناخالص، مبدأ و مقصد نهایی، نوع و شیوه حمل ونقل، شرایط پرداخت، و سایر اطلاعات مرتبط با تراکنش تجاری می باشد. این اطلاعات به مقامات گمرکی این امکان را می دهد تا تعهدات مالی (مانند حقوق و عوارض گمرکی) را تعیین کرده و اطمینان حاصل کنند که قوانین و مقررات مربوط به واردات و صادرات به درستی رعایت می شود.

تعریف تخصصی اظهار گمرکی در سازمان جهانی گمرک:
طبق تعاریف سازمان جهانی گمرک، اظهار گمرکی به هرگونه اعلامیه ای اطلاق می شود که به صورت کتبی، شفاهی یا از طریق سیستم های الکترونیکی، توسط یا به نمایندگی از واردکننده، صادرکننده یا هر شخص دیگری که در فرآیند ترخیص کالا دخیل است، به مقامات گمرکی ارائه می شود. این اعلامیه شامل اطلاعات جامع و دقیق در مورد کالاها و سایر جزئیات مرتبط است که برای مقامات گمرکی جهت انجام وظایف نظارتی و اجرایی ضروری است. این وظایف به طور کلی در حوزه های زیر دسته بندی می شوند:
اجرای قوانین و مقررات گمرکی:
اطلاعات موجود در اظهارنامه به مقامات گمرکی این امکان را می دهد تا از رعایت دقیق مقررات مربوط به واردات و صادرات اطمینان حاصل کنند. این شامل طبقه بندی صحیح کالاها بر اساس کدهای تعرفه ای، اعمال حقوق و عوارض گمرکی مربوطه، و اطمینان از تطابق کالاها با استانداردها و مقررات ملی و بین المللی است.

حمایت از سیاست های تجاری و اقتصادی:
اظهار گمرکی به عنوان ابزاری برای اعمال و نظارت بر سیاست های تجاری کشورها عمل می کند. این سیاست ها ممکن است شامل محدودیت ها و مقررات وارداتی و صادراتی، اعمال تعرفه های ترجیحی برای برخی از کالاها، یا ارائه معافیت های گمرکی باشد.

مدیریت و کنترل ریسک های امنیتی و بهداشتی:
اظهارنامه های گمرکی به مقامات این امکان را می دهد تا ارزیابی دقیقی از ریسک های مرتبط با ورود یا خروج کالاها انجام دهند. این ریسک ها می توانند شامل تهدیدهای امنیتی، بهداشتی، محیط زیستی، یا مطابقت کالاها با استانداردهای ایمنی و سلامت باشد.

گردآوری و تحلیل داده های تجاری:
داده های جمع آوری شده از اظهارنامه های گمرکی به عنوان منبعی حیاتی برای تهیه آمارهای تجاری و اقتصادی عمل می کنند. این آمارها به مقامات ملی و سازمان های بین المللی اجازه می دهد تا تحلیل های اقتصادی دقیقی انجام دهند و بر اساس آن سیاست های تجاری و اقتصادی مناسب را تدوین و اعمال کنند.

کاربردهای تخصصی اظهار گمرکی:
محاسبه حقوق و عوارض گمرکی
اظهار گمرکی به عنوان یکی از ابزارهای اساسی در فرآیند محاسبه تعهدات مالیاتی در گمرک شناخته می شود. این سند شامل اطلاعات جامع و دقیق درباره کالاهای وارداتی یا صادراتی است که برای ارزیابی حقوق و عوارض گمرکی، مالیات ها و سایر هزینه های مرتبط مورد استفاده قرار می گیرد. اطلاعاتی نظیر ارزش گمرکی (که ممکن است شامل ارزش کالا، هزینه های بیمه و حمل ونقل باشد)، کدهای تعرفه ای (HS Code)، کشور مبدأ و مقصد، نوع کالا و جزئیات حمل ونقل به مقامات گمرکی امکان می دهد تا به صورت دقیق میزان مالیات ها و عوارض گمرکی را محاسبه کنند. همچنین، اظهارنامه ها مبنای اعمال تعرفه های ترجیحی و معافیت های گمرکی در چارچوب توافق نامه های تجاری بین المللی می باشند.

انطباق با مقررات تجاری و استانداردهای بین المللی:
اظهار گمرکی به عنوان ابزاری قانونی جهت تضمین تطابق کالاها با مقررات تجاری ملی و بین المللی عمل می کند. این مقررات شامل قوانین واردات و صادرات، استانداردهای ایمنی، بهداشت، محیط زیست و مقررات خاص برای کالاهایی مانند مواد غذایی، دارویی و محصولات کشاورزی است. از طریق بررسی دقیق اطلاعات مندرج در اظهارنامه های گمرکی، مقامات گمرکی اطمینان حاصل می کنند که کالاها با الزامات قانونی و استانداردهای تعیین شده منطبق هستند. این فرآیند نه تنها از سلامت عمومی و محیط زیست محافظت می کند، بلکه مانع ورود کالاهای نامناسب و غیراستاندارد به بازار داخلی نیز می شود.

نظارت و کنترل دقیق گمرکی:
اظهار گمرکی به مقامات گمرکی امکان می دهد تا به طور مؤثر بر جریان کالاها از مرزها نظارت کنند. اطلاعات ارائه شده در اظهارنامه ها، به گمرک اجازه می دهد تا محموله ها را شناسایی و ردیابی کرده و از ورود یا خروج کالاهای ممنوعه، قاچاق یا غیرقانونی جلوگیری کند. این نظارت شامل بررسی محموله ها برای تطابق با قوانین واردات و صادرات، تأیید اصالت مدارک حمل ونقل، و بررسی تطابق مبدأ و مقصد کالاها است. استفاده از سیستم های پیشرفته مدیریت ریسک به مقامات کمک می کند تا محموله های پرخطر را شناسایی و بازرسی کنند، در حالی که فرآیند ترخیص کالاهای مجاز و قانونی تسهیل می شود.

تحلیل و جمع آوری داده های تجاری:
داده های به دست آمده از اظهارنامه های گمرکی به عنوان یکی از منابع اصلی جمع آوری اطلاعات تجاری و اقتصادی به شمار می روند. این داده ها شامل اطلاعات دقیق درباره حجم، ارزش و نوع کالاهای وارداتی و صادراتی، کشورهای مبدأ و مقصد، و روش های حمل ونقل است. مقامات دولتی و سازمان های بین المللی از این داده ها برای انجام تحلیل های اقتصادی، ارزیابی تراز تجاری، تدوین سیاست های تجاری و اقتصادی، و برنامه ریزی های راهبردی استفاده می کنند. اطلاعات تجاری حاصل از اظهارنامه ها همچنین برای شناسایی فرصت های جدید در بازارهای بین المللی، توسعه صادرات، و اتخاذ سیاست های حمایتی از صنایع داخلی بسیار حیاتی است.
اظهار گمرکی به عنوان یک سند رسمی و قانونی، نقش بنیادینی در مدیریت فرآیندهای گمرکی و نظارت بر جریان کالاها ایفا می کند. این ابزار نه تنها برای محاسبه حقوق و عوارض گمرکی و تضمین تطابق کالاها با مقررات تجاری ضروری است، بلکه در کنترل های گمرکی، جلوگیری از تجارت غیرقانونی و حمایت از منافع ملی و بین المللی نیز نقش حیاتی دارد. در نتیجه، اظهار گمرکی به عنوان یکی از ارکان اصلی در زنجیره تأمین جهانی و تسهیل تجارت بین المللی به شمار می رود.

اهمیت و نقش بنیادین اظهار گمرکی:
اظهار گمرکی یکی از ابزارهای اساسی و حیاتی در مدیریت و نظارت بر جریان کالاها از طریق مرزهای بین المللی است. این فرآیند، به عنوان یک الزام قانونی، مقامات گمرکی را قادر می سازد تا بر ورود و خروج کالاها به صورت دقیق نظارت کرده و از انطباق آن ها با قوانین و مقررات ملی و بین المللی اطمینان حاصل کنند. علاوه بر این، اظهار گمرکی نقشی محوری در حفاظت از امنیت ملی، سلامت عمومی و منافع اقتصادی کشورها ایفا می کند.
۱. اجرای مؤثر قوانین و مقررات ملی و بین المللی:
اظهار گمرکی به عنوان یک ابزار قانونی و نظارتی، به مقامات گمرکی این امکان را می دهد که اجرای دقیق قوانین و مقررات تجاری، گمرکی و مرتبط با واردات و صادرات را تضمین کنند. این مقررات شامل الزامات بهداشتی، ایمنی، زیست محیطی و استانداردهای کیفی است که برای واردات و صادرات کالاها تعیین شده اند. بررسی اطلاعات ارائه شده در اظهارنامه ها به مقامات گمرکی اجازه می دهد تا اطمینان حاصل کنند که تمامی کالاها با این الزامات و استانداردها همخوانی دارند و هیچ کالایی که به طور غیرقانونی وارد یا صادر شده باشد، از فرآیند نظارتی عبور نکند.

۲. جلوگیری از تجارت غیرقانونی و قاچاق کالا:
یکی از وظایف حیاتی اظهار گمرکی، شناسایی و جلوگیری از ورود و خروج کالاهای ممنوعه، قاچاق و غیرمجاز است. اظهارنامه های گمرکی اطلاعات کلیدی و دقیقی در مورد محموله ها فراهم می کنند که مقامات گمرکی می توانند از آن ها برای ارزیابی و مدیریت ریسک های مرتبط با کالاها استفاده کنند. با استفاده از این اطلاعات، مقامات می توانند کالاهای مشکوک یا غیرقانونی را شناسایی کرده و از ورود یا خروج آن ها جلوگیری کنند، که این اقدام به طور مستقیم به حفظ امنیت ملی و حفاظت از منافع عمومی کمک می کند.

۳. ارزیابی و محاسبه دقیق مالیات ها و عوارض گمرکی:
اظهار گمرکی ابزار اصلی برای محاسبه دقیق حقوق و عوارض گمرکی و سایر مالیات های مرتبط با تجارت کالاها است. این سند شامل اطلاعاتی نظیر ارزش گمرکی، تعرفه های مربوطه و جزئیات مربوط به نوع و ماهیت کالاهاست که مبنای محاسبه هزینه های گمرکی قرار می گیرند. دقت در ارائه این اطلاعات به مقامات گمرکی این امکان را می دهد تا مالیات ها و عوارض گمرکی را به طور صحیح و عادلانه محاسبه و دریافت کنند، که این امر نه تنها به افزایش درآمدهای دولتی کمک می کند، بلکه از بروز اختلافات و مشکلات مالیاتی نیز جلوگیری می نماید.

۴. تضمین انطباق کالاها با استانداردهای ملی و بین المللی:
از طریق اظهار گمرکی، مقامات گمرکی قادرند کالاهای وارداتی و صادراتی را از نظر تطابق با استانداردهای ملی و بین المللی مورد بررسی قرار دهند. این استانداردها شامل الزامات کیفیتی، بهداشتی، ایمنی و زیست محیطی است که باید توسط تولیدکنندگان و واردکنندگان رعایت شود. اظهارنامه های گمرکی به مقامات این امکان را می دهد که کالاها را به دقت بررسی کرده و از ورود کالاهای نامطلوب یا غیراستاندارد به بازار داخلی جلوگیری کنند، که این امر به طور مستقیم بر حفظ سلامت عمومی و ایمنی مصرف کنندگان تأثیرگذار است.

۵. مدیریت ریسک های مرتبط با واردات و صادرات:
مدیریت ریسک در فرآیندهای گمرکی اهمیت ویژه ای دارد و اظهار گمرکی یکی از ابزارهای کلیدی برای این منظور محسوب می شود. اطلاعات دقیقی که در اظهارنامه های گمرکی ارائه می شود، به مقامات گمرکی کمک می کند تا ریسک های بالقوه مرتبط با واردات و صادرات کالاها را شناسایی و ارزیابی کنند. این ریسک ها ممکن است شامل تقلب در ارزش گذاری کالاها، تلاش برای دور زدن تعرفه ها و مقررات، تهدیدات امنیتی یا زیست محیطی باشند. با استفاده از سیستم های مدیریت ریسک پیشرفته و تحلیل داده ها، مقامات گمرکی می توانند تصمیمات مناسبی برای کاهش و کنترل این ریسک ها اتخاذ کرده و تجارت بین المللی را با کمترین اختلالات ممکن مدیریت کنند.

اظهار گمرکی به عنوان یک سند قانونی و اجرایی، نقش کلیدی در حفظ نظم و قانون در جریان تجارت بین المللی و حفاظت از منافع ملی ایفا می کند. این ابزار نه تنها برای تضمین اجرای صحیح قوانین و مقررات تجاری و گمرکی ضروری است، بلکه به عنوان یک ابزار مؤثر در مقابله با قاچاق و تجارت غیرقانونی عمل می کند. از سوی دیگر، اظهار گمرکی با فراهم کردن اطلاعات دقیق برای محاسبه مالیات ها و عوارض گمرکی، به مدیریت مالیاتی کشورها و افزایش درآمدهای دولتی کمک می کند. به طور کلی، اظهار گمرکی یکی از ارکان اصلی در زنجیره تأمین جهانی است که به تسهیل و امنیت تجارت بین المللی و تضمین انطباق با استانداردهای جهانی کمک می کند.

مقررات و فرآیندهای اظهار گمرکی در ایران:
در جمهوری اسلامی ایران، نظام اظهار گمرکی به طور کامل بر اساس چارچوب های قانونی و مقرراتی تعیین شده در قانون امور گمرکی و آیین نامه های اجرایی آن انجام می شود. این نظام الزام می کند که تمامی اشخاص حقیقی و حقوقی که در فرآیندهای واردات یا صادرات دخیل هستند، اطلاعات مرتبط با کالاهای خود را از طریق اظهارنامه های گمرکی به مقامات مربوطه ارائه دهند. این اطلاعات باید به طور کامل و دقیق از طریق سامانه های الکترونیکی ویژه ای که برای این منظور طراحی شده اند، ثبت شود.

نقش سامانه های الکترونیکی در اظهار گمرکی:
در ایران، اظهار گمرکی به صورت الکترونیکی از طریق سامانه هایی مانند سامانه جامع امور گمرکی (eCustoms) و سامانه eTIR صورت می گیرد. این سامانه ها به منظور افزایش شفافیت، سرعت، و کارایی در فرآیندهای گمرکی طراحی شده اند و به مقامات گمرکی این امکان را می دهند تا بر جریان کالاها نظارت مؤثر داشته باشند. سامانه eCustoms، به ویژه، ابزاری قدرتمند برای مدیریت تمامی فرآیندهای مرتبط با ترخیص کالاها، از جمله ثبت اظهارنامه ها، محاسبه حقوق و عوارض گمرکی، و انجام تراکنش های مالی است.
هرگونه نقص یا عدم ارائه به موقع و صحیح اظهارنامه های گمرکی می تواند منجر به پیامدهای جدی نظیر جریمه های سنگین، توقیف کالاها، و تأخیرهای طولانی در فرآیند ترخیص شود. این عدم تطابق ممکن است حتی به پیگرد قانونی و تعلیق فعالیت های تجاری واردکنندگان و صادرکنندگان نیز منجر گردد.

اهمیت اظهار گمرکی در تجارت بین المللی:
اظهار گمرکی نه تنها در سطح ملی بلکه در عرصه بین المللی نیز از اهمیت استراتژیک و حیاتی برخوردار است. این فرآیند به عنوان یکی از ارکان اصلی در مدیریت و نظارت بر تجارت بین المللی عمل می کند و نقش اساسی در تضمین اجرای قوانین و مقررات تجاری در سطح جهانی ایفا می نماید.
۱. تسهیل تجارت بین المللی:
اظهار گمرکی به عنوان یک ابزار قانونی، امکان انجام تجارت فرامرزی را در چارچوبی منظم و تحت نظارت فراهم می سازد. این فرآیند به کشورها این امکان را می دهد که از جریان آزاد و قانونی کالاها در مرزهای خود اطمینان حاصل کنند و بدین ترتیب، هم از منافع اقتصادی خود حفاظت نمایند و هم به تسهیل تجارت جهانی کمک کنند. بدون اظهار گمرکی، مدیریت صحیح بر جریان کالاها و تضمین انطباق آن ها با مقررات بین المللی دشوار خواهد بود.

۲. گردآوری و تحلیل داده های تجاری:
داده های جمع آوری شده از طریق اظهارنامه های گمرکی، منبعی ارزشمند برای تحلیل های اقتصادی و تجاری در سطح ملی و بین المللی محسوب می شوند. این داده ها شامل اطلاعاتی همچون ارزش مالی، حجم، مبدأ و مقصد کالاها، و روش های حمل ونقل است که به تحلیلگران و مقامات تجاری کمک می کند تا الگوهای تجارت جهانی را شناسایی کنند و سیاست های تجاری کارآمدتری را تدوین نمایند. این اطلاعات همچنین برای برنامه ریزی های استراتژیک و ارزیابی عملکرد اقتصادی کشورها نیز حیاتی است.

۳. کنترل و نظارت بر تجارت جهانی:
اظهار گمرکی به عنوان ابزاری کارآمد برای کنترل و نظارت بر تجارت بین المللی، به مقامات گمرکی این امکان را می دهد که از ورود و خروج کالاهای غیرقانونی، قاچاق، و کالاهای خطرناک جلوگیری کنند. این فرآیند همچنین به مدیریت و کاهش ریسک های مرتبط با تجارت جهانی کمک می کند و از این طریق به حفظ امنیت زنجیره تأمین جهانی و ارتقای ثبات در بازارهای بین المللی می انجامد.

بازگشت به فهرست