• آدرس: تهران، آیت الله کاشانی،بعد از اباذر، پلاک ۲۲۲، واحد ۵۰۲
  • تلفن

    ۰۲۱۴۶۱۰۰۲۱۱ - ۰۲۱۴۶۱۰۰۲۱۲ - ۰۹۱۲۱۵۳۶۱۴۵

SPECIFIC DUTIES AND TAXES
Duties and taxes which are calculated on a basis other than value


حقوق و عوارض برمبنای خاص
حقوق و عوارضی که بر مبنائی غیر از ارزش محاسبه می شوند.

حقوق و عوارض برمبنای خاص (Specific Duties and Taxes) به نوعی از تعرفه ها و عوارض گمرکی اطلاق می شود که اساس تعیین آنها، به جای ارزش پولی کالاها، بر معیارهای فیزیکی نظیر وزن، حجم، تعداد، یا سایر واحدهای اندازه گیری کالاها استوار است. این شیوه محاسبه به گونه ای است که میزان مالیات یا عوارض گمرکی به صورت یک مبلغ ثابت برای هر واحد مشخص از کالاها تعیین می گردد.
به عبارت دیگر، در این روش، به جای اینکه عوارض بر اساس ارزش اقتصادی یا قیمت بازار کالا تعیین شود، معیارهایی مانند وزن یا تعداد واحدهای کالا در نظر گرفته می شود. این امر به مقامات گمرکی این امکان را می دهد که بدون توجه به نوسانات قیمت جهانی کالا، میزان عوارض را به طور ثابت و پیش بینی پذیر اعمال کنند.
حقوق و عوارض برمبنای خاص عمدتاً در شرایطی مورد استفاده قرار می گیرند که هدف، ایجاد ثبات در درآمدهای گمرکی، حمایت از صنایع داخلی، یا کنترل ورود و خروج کالاهای خاص به کشور باشد. این نوع عوارض به دلیل ماهیت ثابت و غیرقابل تغییر خود، برخلاف عوارضی که بر مبنای ارزش کالا محاسبه می شوند، کمتر تحت تأثیر نوسانات بازارهای جهانی و تغییرات قیمت ها قرار می گیرند.
علاوه بر این، کاربرد این عوارض در مواردی که کشورها به دنبال کاهش تاثیر نوسانات نرخ ارز بر درآمدهای گمرکی یا حفاظت از بازارهای داخلی در برابر رقابت نابرابر هستند، اهمیت ویژه ای دارد. تعیین عوارض بر مبنای خاص، می تواند به عنوان یک ابزار کارآمد در سیاست های تجاری و اقتصادی به ویژه در مواجهه با کالاهای استراتژیک یا حساس که باید ورود یا خروج آنها به دقت مدیریت شود، مورد استفاده قرار گیرد.
این نوع عوارض، با تأمین یک چارچوب محاسباتی ساده و دقیق، از پیچیدگی ها و مخاطراتی که ممکن است در روش های مبتنی بر ارزش کالا بروز کند، جلوگیری می نماید و از این رو در بسیاری از کشورها به عنوان یک روش استاندارد و معتبر به کار گرفته می شود.

اهمیت و کاربرد حقوق و عوارض برمبنای خاص در تجارت بین المللی
حقوق و عوارض برمبنای خاص (Specific Duties and Taxes) به عنوان یکی از ابزارهای اساسی در تنظیم تجارت بین المللی و سیاست های اقتصادی، نقش حیاتی در محافظت از اقتصاد ملی و صنایع داخلی در برابر چالش های وارداتی ایفا می کند. این نوع عوارض به دولت ها این امکان را می دهد که با اعمال کنترل دقیق بر واردات، تأثیرات منفی ناشی از نوسانات نرخ ارز و تغییرات قیمت های جهانی را بر روی درآمدهای گمرکی به حداقل برسانند.

در حقوق و عوارض برمبنای خاص، معیار تعیین عوارض، واحدهای فیزیکی مانند وزن، حجم یا تعداد کالاها است و نه ارزش مالی آن ها. این ویژگی موجب می شود که تغییرات شدید در قیمت های جهانی کالاها تأثیر چندانی بر میزان عوارض گمرکی نداشته باشد، که این خود عاملی مهم در ایجاد ثبات اقتصادی و پایداری در درآمدهای گمرکی است. چنین مکانیزمی به ویژه در شرایطی که بازارهای جهانی تحت تأثیر نوسانات شدید قرار دارند، به دولت ها امکان می دهد که صنایع داخلی را از خطرات رقابت نابرابر با کالاهای وارداتی محافظت کنند.

مقایسه این نوع عوارض با عوارض مبتنی بر ارزش کالا (Ad Valorem Duties) نشان می دهد که حقوق و عوارض برمبنای خاص، به دلیل سادگی در محاسبه و عدم وابستگی به تغییرات سریع و ناپایدار قیمت های بین المللی، در برخی موارد برای مقامات گمرکی و تجار ترجیح داده می شود. در شرایطی که قیمت کالاها به دلیل عوامل مختلف اقتصادی، سیاسی یا محیطی دستخوش تغییرات گسترده می شود، این نوع عوارض به دولت ها این امکان را می دهد که با تعیین یک مبلغ ثابت برای هر واحد کالا، از کاهش غیرمنتظره درآمدهای گمرکی جلوگیری کنند.
علاوه بر این، حقوق و عوارض برمبنای خاص می تواند نقش مؤثری در حمایت از صنایع حساس و استراتژیک داشته باشد. با اعمال این عوارض، دولت ها قادرند از صنایع داخلی که در مراحل اولیه توسعه قرار دارند یا با تهدید واردات مواجه هستند، حمایت کنند. این حمایت می تواند از طریق تقویت رقابت پذیری محصولات داخلی در برابر کالاهای وارداتی محقق شود.
همچنین، این نوع عوارض مزایای عملیاتی نیز به همراه دارد. فرآیند ارزیابی و اعمال عوارض برمبنای خاص به دلیل وضوح و سادگی در محاسبه، می تواند هزینه های اداری و اجرایی مرتبط با تعیین عوارض را کاهش دهد. این ویژگی همچنین خطرات ناشی از خطاهای محاسباتی یا سوءاستفاده های احتمالی را کاهش داده و به اجرای دقیق تر و کارآمدتر سیاست های گمرکی کمک می کند.
در نهایت، حقوق و عوارض برمبنای خاص به عنوان یکی از ابزارهای حیاتی در دستیابی به اهداف کلان اقتصادی و تجاری، به ویژه در کشورهای در حال توسعه که به دنبال تقویت صنایع داخلی و بهبود تراز تجاری خود هستند، مورد توجه ویژه قرار می گیرد. این عوارض با ایجاد یک چارچوب قانونی و مالی ثابت و پیش بینی پذیر، به توسعه ظرفیت های داخلی، افزایش تولید ملی، و دستیابی به اهداف اقتصادی بلندمدت کمک شایانی می کند.

مزایا و معایب حقوق و عوارض برمبنای خاص (Specific Duties and Taxes)
مزایا
سهولت در محاسبه:
یکی از مهم ترین مزایای حقوق و عوارض برمبنای خاص، سادگی در محاسبه و اعمال آن است. از آنجا که این عوارض به صورت مبلغی ثابت برای هر واحد از کالا (مانند هر کیلوگرم، لیتر یا واحد) تعیین می شود، فرآیند محاسبه آن نسبت به عوارضی که بر مبنای ارزش کالا تعیین می شوند، بسیار ساده تر و کارآمدتر است. این سادگی به ویژه در فرآیندهای گمرکی با حجم بالای کالا، منجر به کاهش هزینه های اجرایی و کاهش احتمال بروز خطاهای محاسباتی می شود و همچنین موجب افزایش سرعت در ترخیص کالاها می گردد.

ثبات درآمدهای گمرکی:
حقوق و عوارض برمبنای خاص از آنجا که مبتنی بر معیارهای فیزیکی کالاها هستند و نه ارزش مالی آن ها، از تأثیرات نوسانات قیمت های بین المللی بر درآمدهای گمرکی جلوگیری می کند. این امر به دولت ها امکان می دهد تا در محیط های اقتصادی بی ثبات، با اطمینان بیشتری درآمدهای گمرکی خود را پیش بینی و مدیریت کنند. در شرایطی که قیمت های جهانی کالاها دچار نوسانات شدید می شود، این عوارض می توانند به عنوان یک منبع ثابت و پایدار برای تأمین مالی دولت ها عمل کنند.

حفاظت از صنایع داخلی:
یکی دیگر از مزایای کلیدی این نوع عوارض، حمایت از صنایع داخلی در مقابل رقابت خارجی است. با وضع حقوق و عوارض برمبنای خاص بر کالاهای وارداتی، دولت ها می توانند قیمت تمام شده این کالاها را در بازار داخلی افزایش داده و از این طریق رقابت پذیری محصولات داخلی را تقویت کنند. این سیاست حمایتی به ویژه در مورد صنایعی که در مراحل اولیه توسعه قرار دارند یا با تهدید جدی از سوی کالاهای وارداتی مواجه اند، از اهمیت ویژه ای برخوردار است.

معایب
عدم انعطاف پذیری:
از جمله معایب اصلی حقوق و عوارض برمبنای خاص، عدم انعطاف پذیری آن در برابر تغییرات قیمت کالاهاست. در شرایطی که قیمت کالاها در بازارهای جهانی به طور چشمگیری کاهش می یابد، این نوع عوارض می تواند به عنوان یک بار مالی سنگین بر دوش واردکنندگان یا مصرف کنندگان قرار گیرد. برای مثال، اگر قیمت یک کالای وارداتی به دلیل نوسانات جهانی کاهش یابد، عوارض ثابت تعیین شده ممکن است درصد بالاتری از قیمت نهایی کالا را تشکیل دهد، که این امر می تواند باعث کاهش جذابیت اقتصادی واردات یا افزایش هزینه های مصرف کنندگان شود.

تأثیرات نابرابر بر کالاهای با ارزش های متفاوت:
حقوق و عوارض برمبنای خاص می تواند تأثیرات متفاوتی بر کالاهای با ارزش های مالی مختلف داشته باشد. در مورد کالاهای ارزان تر، نسبت عوارض به ارزش کالا بیشتر خواهد بود که این امر می تواند به افزایش چشمگیر قیمت این کالاها در بازار داخلی منجر شود. به عبارت دیگر، کالاهایی که ارزش مالی کمتری دارند، بیشتر تحت تأثیر این عوارض قرار می گیرند و ممکن است با افزایش قیمت قابل توجهی مواجه شوند، در حالی که کالاهای با ارزش بالاتر کمتر تحت تأثیر قرار خواهند گرفت. این امر می تواند منجر به تحریف در بازار و تغییر الگوهای مصرف و تجارت شود.

پیامدهای اقتصادی و اجتماعی:
اعمال حقوق و عوارض برمبنای خاص، به ویژه در مورد کالاهای اساسی و ضروری، می تواند پیامدهای گسترده ای بر اقتصاد و رفاه اجتماعی داشته باشد. افزایش قیمت کالاهای وارداتی ممکن است منجر به تورم شود و قدرت خرید مصرف کنندگان، به ویژه در میان اقشار کم درآمد، را کاهش دهد. در کشورهایی که وابستگی زیادی به واردات کالاهای اساسی دارند، این افزایش قیمت می تواند فشار اقتصادی قابل توجهی را بر دوش مردم بگذارد و منجر به کاهش سطح رفاه عمومی گردد.
در نتیجه، اگرچه حقوق و عوارض برمبنای خاص به عنوان ابزاری کارآمد برای مدیریت تجارت و حمایت از صنایع داخلی مورد استفاده قرار می گیرد، اما نیازمند بررسی دقیق و تحلیل جامع پیامدهای اقتصادی و اجتماعی پیش از اجرا است. تصمیم گیری صحیح در این زمینه می تواند از تأثیرات منفی احتمالی جلوگیری کند و به تحقق اهداف اقتصادی و تجاری کشورها کمک نماید.

نقش حقوق و عوارض برمبنای خاص در سیاست های تجاری بین المللی
حقوق و عوارض برمبنای خاص (Specific Duties and Taxes) به عنوان یکی از ابزارهای مهم و مؤثر در شکل دهی و اجرای سیاست های تجاری کشورها، نقش اساسی در تنظیم تجارت بین المللی و حفظ منافع اقتصادی ملی ایفا می کند. این نوع عوارض به دولت ها امکان می دهد تا با استفاده از یک سازوکار ساده و شفاف، جریان واردات را کنترل، از صنایع داخلی حمایت و تراز تجاری را به طور مؤثری مدیریت کنند.
کنترل واردات
یکی از اهداف اصلی تعیین حقوق و عوارض برمبنای خاص، کنترل حجم و میزان واردات به کشور است. دولت ها می توانند با اعمال این عوارض بر کالاهایی که واردات آن ها فراتر از نیازها یا منافع اقتصادی کشور است، جریان ورود این کالاها را به طور مؤثر محدود کنند. این رویکرد به ویژه در مورد کالاهایی که برای اقتصاد ملی حساسیت استراتژیک دارند یا آن هایی که به منظور تقویت و حمایت از تولید داخلی نیازمند محدودیت های وارداتی هستند، از اهمیت ویژه ای برخوردار است.
برای مثال، در مواردی که دولت ها به دنبال تقویت صنایع کلیدی و راهبردی هستند، وضع عوارض برمبنای خاص بر واردات کالاهای مشابه خارجی می تواند از ورود بی رویه این کالاها جلوگیری کند و فضای لازم برای رشد و توسعه صنایع داخلی را فراهم آورد. این سیاست به دولت ها کمک می کند تا با کنترل مؤثرتر واردات، از رقابت غیرمنصفانه کالاهای وارداتی با محصولات داخلی جلوگیری کرده و به حفظ و تقویت تولیدات ملی بپردازند.

حمایت از صنایع داخلی
حقوق و عوارض برمبنای خاص به عنوان یکی از ابزارهای مهم در حمایت از تولیدکنندگان داخلی و افزایش رقابت پذیری آن ها در بازار داخلی شناخته می شود. در شرایطی که محصولات داخلی با کالاهای وارداتی رقابت می کنند، اعمال عوارض سنگین بر واردات می تواند قیمت تمام شده کالاهای خارجی را افزایش داده و در نتیجه، شرایط رقابت را برای محصولات داخلی بهبود بخشد.
این سیاست نه تنها به حفاظت از صنایع موجود کمک می کند، بلکه زمینه ساز توسعه و رشد بخش های مختلف صنعتی کشور نیز می شود. از این رو، این نوع عوارض می تواند منجر به ایجاد اشتغال بیشتر، افزایش تولید داخلی و در نهایت، تقویت اقتصاد ملی گردد. به ویژه در کشورهایی که با چالش هایی نظیر بیکاری مواجه هستند، این رویکرد می تواند به عنوان ابزاری کارآمد در جهت کاهش بیکاری و افزایش سطح رفاه عمومی مورد استفاده قرار گیرد.

مدیریت تراز تجاری
مدیریت تراز تجاری یکی از چالش های پیچیده و حیاتی در اقتصاد کلان هر کشور است. زمانی که واردات کالاها و خدمات از صادرات آن ها پیشی می گیرد، کشور با کسری تراز تجاری مواجه می شود که می تواند به تدریج موجب فشارهای اقتصادی جدی و تضعیف ارزش پول ملی گردد. در چنین شرایطی، حقوق و عوارض برمبنای خاص می تواند به عنوان یکی از ابزارهای کلیدی در کاهش واردات و بهبود تراز تجاری به کار گرفته شود.
این نوع عوارض، به ویژه در شرایطی که دولت ها به دنبال کاهش وابستگی به واردات و تقویت توان صادراتی کشور هستند، نقش مهمی در استراتژی های تجاری و اقتصادی ایفا می کند. با این حال، اجرای این سیاست ها باید با دقت و تحلیل دقیق اثرات اقتصادی و اجتماعی همراه باشد. اگرچه کاهش واردات از طریق این عوارض می تواند به بهبود تراز تجاری کمک کند، اما ممکن است منجر به افزایش قیمت ها و تورم شود که در نهایت، رفاه عمومی را تحت تأثیر قرار می دهد.

حقوق و عوارض برمبنای خاص (Specific Duties and Taxes) به عنوان یکی از ابزارهای اساسی در تنظیم و مدیریت سیاست های تجاری بین المللی، به دولت ها این امکان را می دهد که با کنترل دقیق تر بر واردات، از صنایع داخلی حمایت کنند و تراز تجاری کشور را بهبود بخشند. با این وجود، به کارگیری این ابزار نیازمند تحلیل های جامع و دقیق از اثرات اقتصادی، اجتماعی و سیاسی است تا اطمینان حاصل شود که منافع حاصل از اجرای این سیاست ها، بر چالش های احتمالی آن ها غلبه دارد و اهداف کلان اقتصادی کشور به طور مؤثر محقق می شود.

چالش های حقوق و عوارض برمبنای خاص در تجارت بین المللی
حقوق و عوارض برمبنای خاص (Specific Duties and Taxes) علی رغم کارآمدی بالقوه در کنترل واردات و حمایت از صنایع داخلی، با چالش های متعددی در حوزه های اقتصادی، تجاری و حقوقی همراه است. این چالش ها نیازمند بررسی های دقیق و جامع توسط سیاست گذاران هستند تا بتوانند راهبردهای مناسب و مؤثری را برای بهره برداری از این ابزار در پیش بگیرند.
پیچیدگی در تعیین نرخ بهینه
یکی از چالش های اصلی در اعمال حقوق و عوارض برمبنای خاص، تعیین نرخ بهینه است. انتخاب نرخ مناسب که بتواند به طور هم زمان از صنایع داخلی حمایت کرده و جریان واردات را به شکلی متعادل کنترل نماید، به یک فرآیند پیچیده و حساس نیاز دارد. در صورتی که نرخ عوارض بیش از حد بالا تعیین شود، این اقدام می تواند به کاهش شدید واردات منجر شود که به نوبه خود ممکن است به محدودیت در دسترسی به مواد اولیه و کالاهای ضروری بینجامد. چنین شرایطی می تواند هزینه های تولید را افزایش داده و فشار مالی بیشتری را بر دوش مصرف کنندگان داخلی بگذارد که در نهایت، تورم و کاهش قدرت خرید مردم را به دنبال خواهد داشت.
از سوی دیگر، اگر نرخ عوارض بسیار پایین باشد، اثر حفاظتی آن کاهش می یابد. در این وضعیت، صنایع داخلی که به حمایت دولت برای مقابله با رقابت خارجی نیاز دارند، ممکن است با فشارهای سنگین از سوی کالاهای ارزان قیمت وارداتی مواجه شوند. این امر می تواند منجر به تضعیف صنایع داخلی، کاهش ظرفیت تولید و افزایش نرخ بیکاری شود. بنابراین، تعیین نرخ بهینه برای حقوق و عوارض برمبنای خاص مستلزم تحلیل دقیق از شرایط اقتصادی، میزان نیاز به حفاظت از صنایع داخلی و توان رقابتی بازار داخلی است.

پیامدهای تورمی
یکی دیگر از چالش های مهم در اعمال حقوق و عوارض برمبنای خاص، تأثیرات تورمی آن است. اعمال این عوارض می تواند به افزایش قیمت تمام شده کالاهای وارداتی منجر شود، که به نوبه خود باعث افزایش قیمت های داخلی می شود. این افزایش قیمت ها می تواند به صورت مستقیم یا غیرمستقیم به سطح عمومی قیمت ها فشار وارد کرده و منجر به تورم شود.
این مسأله به ویژه در کشورهایی که وابستگی زیادی به واردات کالاهای اساسی و مصرفی دارند، می تواند پیامدهای اقتصادی نامطلوبی را به دنبال داشته باشد. افزایش قیمت کالاهای اساسی ممکن است منجر به کاهش قدرت خرید مصرف کنندگان، به ویژه در میان اقشار کم درآمد، شود و سطح رفاه عمومی را تحت تأثیر قرار دهد. همچنین، افزایش هزینه های زندگی می تواند به نارضایتی اجتماعی منجر شود و دولت ها را تحت فشار قرار دهد.

واکنش های تلافی جویانه در عرصه بین المللی
در چارچوب تجارت بین المللی که متکی بر روابط متقابل و توافقات چندجانبه است، اعمال حقوق و عوارض برمبنای خاص می تواند منجر به واکنش های تلافی جویانه از سوی دیگر کشورها شود. این واکنش ها ممکن است شامل اعمال عوارض مشابه بر کالاهای صادراتی کشور مبدأ یا ایجاد محدودیت های تجاری جدید باشد.
تشدید جنگ های تجاری که از این گونه واکنش های تلافی جویانه ناشی می شود، می تواند جریان تجارت جهانی را مختل کرده و رشد اقتصادی را کاهش دهد. در چنین شرایطی، کشورهای درگیر ممکن است با کاهش سرمایه گذاری های خارجی، افزایش هزینه های تولید و کاهش دسترسی به بازارهای بین المللی مواجه شوند. این شرایط می تواند به یک رکود اقتصادی منجر شود که نه تنها بر کشورهای درگیر بلکه بر اقتصاد جهانی نیز تأثیر منفی بگذارد.
پیچیدگی های قانونی و تعهدات بین المللی
اجرای حقوق و عوارض برمبنای خاص می تواند با چالش های قانونی و حقوقی نیز همراه باشد. در چارچوب سازمان تجارت جهانی (WTO) و سایر توافقنامه های تجاری بین المللی، کشورها موظف به رعایت مقررات خاصی هستند که اعمال عوارض ناعادلانه یا محدودیت های تجاری را ممنوع می کند.
اعمال عوارض برمبنای خاص ممکن است با این مقررات در تعارض باشد و منجر به بروز منازعات حقوقی بین المللی گردد. این منازعات می توانند به تحمیل جریمه ها، تحریم های اقتصادی و محدودیت های تجاری علیه کشور مبدأ منجر شوند. بنابراین، دولت ها باید در تدوین و اجرای این سیاست ها دقت لازم را به عمل آورند تا از بروز پیامدهای حقوقی و اقتصادی ناخواسته جلوگیری کنند.
به رغم کارایی بالقوه حقوق و عوارض برمبنای خاص در کنترل واردات و حمایت از صنایع داخلی، اجرای این سیاست ها با چالش های جدی و پیچیده ای همراه است که نیازمند تحلیل های جامع و دقیق است. سیاست گذاران باید با در نظر گرفتن تمامی ابعاد اقتصادی، اجتماعی و حقوقی، تصمیمات خود را به گونه ای اتخاذ کنند که منافع ملی به بهترین شکل تأمین شده و از بروز آثار منفی بلندمدت جلوگیری شود. به کارگیری این ابزار باید در چارچوبی منسجم و مطابق با تعهدات بین المللی صورت گیرد تا به تقویت اقتصاد ملی و ارتقای جایگاه کشور در صحنه تجارت جهانی منجر شود.

حقوق و عوارض برمبنای خاص در گمرکات ایران
در نظام گمرکی جمهوری اسلامی ایران، حقوق و عوارض برمبنای خاص (Specific Duties and Taxes) به عنوان یکی از ابزارهای اصلی در تنظیم تجارت خارجی و حمایت از تولیدات داخلی به کار گرفته می شود. این نوع عوارض بر اساس ویژگی های فیزیکی کالاها مانند وزن، حجم، تعداد و سایر معیارهای فیزیکی، و نه بر مبنای ارزش مالی آن ها، محاسبه می گردد. اجرای این عوارض در چارچوب قوانین گمرکی ایران صورت می پذیرد که توسط سازمان گمرک جمهوری اسلامی ایران مدیریت می شود.

چارچوب قانونی و مقررات اجرایی
مقررات مربوط به حقوق و عوارض گمرکی در ایران تحت نظارت «قانون امور گمرکی» مصوب ۱۳۹۰ و «آیین نامه اجرایی قانون امور گمرکی» مصوب ۱۳۹۱ اجرا می شود. در این قوانین، نحوه تعیین و محاسبه عوارض گمرکی، از جمله حقوق و عوارض برمبنای خاص، به طور دقیق مشخص شده است. کمیسیون تعیین ارزش کالاها و تعرفه ها به عنوان نهاد مسئول در این حوزه، وظیفه تعیین نرخ ها و چارچوب های اجرایی مرتبط با این عوارض را بر عهده دارد. تصمیمات این کمیسیون مبنای قانونی برای اعمال عوارض برمبنای خاص است.

اهداف و کارکردهای حقوق و عوارض برمبنای خاص
اصلی ترین اهداف اعمال حقوق و عوارض برمبنای خاص در ایران شامل حمایت از تولیدات داخلی، تنظیم و کنترل واردات، و تأمین منابع درآمدی برای دولت است. این نوع عوارض به دولت اجازه می دهد تا واردات کالاهایی را که می توانند به صنایع داخلی آسیب برسانند یا توازن بازار داخلی را مختل کنند، محدود نماید. به این ترتیب، با افزایش هزینه های واردات، رقابت پذیری محصولات داخلی تقویت می شود و صنایع داخلی حمایت می شوند.
به عنوان مثال، در راستای حمایت از بخش کشاورزی، ممکن است عوارض ویژه ای بر واردات محصولات کشاورزی مشابه داخلی اعمال شود تا از ورود بی رویه این کالاها جلوگیری شود. همچنین، این عوارض می توانند به عنوان ابزاری کارآمد برای کنترل واردات کالاهایی که از نظر استراتژیک و اقتصادی نیازمند مدیریت دقیق هستند، به کار گرفته شوند.

فرآیند اجرایی
اجرای حقوق و عوارض برمبنای خاص در گمرکات ایران شامل چندین مرحله کلیدی است. ابتدا، کالاهای وارداتی با توجه به قوانین گمرکی موجود ارزیابی می شوند. در صورتی که این کالاها مشمول عوارض برمبنای خاص باشند، عوارض مربوطه بر اساس معیارهای تعیین شده محاسبه و به واردکننده اعلام می گردد. واردکنندگان موظفند که پیش از ترخیص کالا، عوارض تعیین شده را پرداخت نمایند. در صورت عدم پرداخت، کالاها توقیف شده و تا زمان تسویه کامل عوارض، اجازه ترخیص نخواهند داشت.

چالش ها و ملاحظات اجرایی
اجرای حقوق و عوارض برمبنای خاص در ایران با چالش های متعددی مواجه است که نیازمند دقت و برنامه ریزی های مستمر است. یکی از چالش های اصلی، تعیین نرخ های بهینه عوارض است؛ نرخ هایی که بتوانند از صنایع داخلی حمایت کرده و در عین حال واردات را به طور مؤثر مدیریت کنند. تعیین نرخ های نامناسب می تواند به طور هم زمان باعث کاهش واردات مورد نیاز و افزایش هزینه های تولید شود که نهایتاً به زیان مصرف کنندگان داخلی تمام می شود. از سوی دیگر، نرخ های پایین ممکن است اثر حفاظتی خود را از دست بدهند و اجازه دهند محصولات وارداتی به رقابت ناعادلانه با کالاهای داخلی بپردازند.
علاوه بر این، به روزرسانی مداوم تعرفه ها با توجه به تغییرات شرایط اقتصادی داخلی و نوسانات بازارهای بین المللی از اهمیت بالایی برخوردار است. همگام سازی این سیاست ها با تعهدات بین المللی و توافقات تجاری نیز یک چالش اساسی است. ایران به عنوان عضو برخی توافقات تجاری منطقه ای و بین المللی باید اطمینان حاصل کند که اجرای این عوارض با تعهدات بین المللی اش مغایرتی نداشته باشد.

حقوق و عوارض برمبنای خاص در نظام گمرکی ایران به عنوان یکی از ابزارهای حیاتی در مدیریت تجارت خارجی و حمایت از اقتصاد ملی شناخته می شود. این عوارض به دولت ها امکان می دهد تا با کنترل دقیق تر واردات، صنایع داخلی را تقویت کرده و درآمدهای گمرکی را تضمین نمایند. با این وجود، موفقیت در اجرای این سیاست ها مستلزم برنامه ریزی دقیق، تنظیم مداوم قوانین و تعرفه ها، و تطبیق آن ها با تعهدات بین المللی است تا اهداف بلندمدت اقتصادی کشور به طور مؤثر تحقق یابد.