FREE TRADE AREA
Entity formed by the Customs territories of an association of States and having in its ultimate state the following characteristics: the elimination of Customs duties in respect of products originating in any of the countries of the area,each State retains its Customs tariff and Customs law, each State of the area remains autonomous in matters of Customs and economic policy, trade is based on the application of rules of origin, to take account of the different Customs tariffs and prevent deflection of trade, the elimination of restrictive regulations of commerce within the free trade area
ناحیۀ تجارت آزاد
نهادی که توسط قلمروهای گمرکی مجموع های از کشورها تشکیل شده و در وضعیت نهایی خود دارای ویژگی های زیر است:
حذف حقوق گمرکی در مورد محصولاتی که مبدأ آنها، هر یک از کشورهای ناحیه است،
هر دولت، تعرفه گمرکی و قانون گمرک خود را حفظ میکند،
هر یک از کشورهای ناحیه، در امور گمرکی و سیاست های اقتصادی مستقل باقی میمانَد،
تجارت، مبتنی بر اِعمال قواعد مبدأ، با درنظر گرفتن تعرفه های گمرکی مختلف و جلوگیری از انحراف تجارت است، حذف مقررات محدود کننده تجارت در ناحیۀ تجارت آزاد.
ناحیۀ تجارت آزاد (Free Trade Area) به عنوان یکی از مفاهیم اساسی و محوری در حوزه تجارت بین المللی مورد شناسایی قرار گرفته است که به ویژه در چارچوب سازمان جهانی گمرک (WCO) از تعاریف و کارکردهای خاص و تخصصی برخوردار است.
تعریف ناحیۀ تجارت آزاد
ناحیۀ تجارت آزاد (FTA) به منطقه ای جغرافیایی اشاره دارد که در آن کشورهای عضو، در چارچوب توافق های دوجانبه یا چندجانبه، متعهد به حذف یا کاهش حداکثری موانع گمرکی و غیرگمرکی در تجارت کالاها و خدمات میان خود می شوند. هدف اصلی از تأسیس چنین نواحی، تسهیل جریان آزاد کالاها و خدمات میان کشورهای عضو و تقویت رقابت پذیری اقتصادی این کشورها در عرصه بین المللی است.
برخلاف اتحادیه های گمرکی (Customs Unions) که در آن ها اعضا به یک سیاست تجاری واحد و مشترک در برابر کشورهای غیرعضو متعهد می شوند، در ناحیه تجارت آزاد، هر یک از کشورهای عضو، استقلال خود را در زمینه تدوین و اجرای سیاست های تجاری در قبال کشورهای ثالث حفظ می کنند. این امر به کشورها امکان می دهد تا با انعطاف پذیری بیشتری به تعاملات تجاری خود در سطح جهانی بپردازند.
ایجاد ناحیه های تجارت آزاد معمولاً با هدف توسعه و تقویت همکاری های اقتصادی و تجاری بین کشورهای عضو، افزایش جذب سرمایه گذاری خارجی و تسریع در فرآیندهای صنعتی شدن همراه است. در چنین نواحی، با حذف موانع تعرفه ای و غیرتعرفه ای، هزینه های مرتبط با تجارت بین کشورهای عضو به طرز چشمگیری کاهش یافته و شرایط برای افزایش تبادلات تجاری و اقتصادی بهبود می یابد. این نواحی همچنین به عنوان بستری برای ارتقای بهره وری اقتصادی و ایجاد فضای رقابتی سالم تر برای شرکت ها و صنایع داخلی عمل می کنند.
علاوه بر این، ناحیه های تجارت آزاد می توانند به عنوان ابزاری راهبردی در سیاست های کلان اقتصادی کشورها به کار گرفته شوند. از جمله مزایای آن ها می توان به ارتقای دسترسی به بازارهای بین المللی، بهبود تراز تجاری، افزایش تولید و اشتغال زایی، و همچنین ارتقای موقعیت کشورها در زنجیره های تأمین جهانی اشاره کرد.
در نتیجه، ناحیۀ تجارت آزاد نه تنها نقش مهمی در گسترش و تسهیل تجارت بین المللی ایفا می کند، بلکه به عنوان یک مؤلفه حیاتی در استراتژی های توسعه اقتصادی کشورها نیز مطرح می شود. این نواحی با ایجاد فرصت های جدید برای رشد و توسعه، زمینه ساز تحقق اهداف کلان اقتصادی و تجاری کشورهای عضو می گردند.
ویژگی های ناحیۀ تجارت آزاد
حذف تعرفه های گمرکی
یکی از ویژگی های کلیدی ناحیۀ تجارت آزاد، حذف یا کاهش تعرفه های گمرکی است که به طور چشمگیری هزینه های مبادلات تجاری را کاهش داده و موجب ارتقاء رقابت پذیری کالاها و خدمات در میان کشورهای عضو می شود. این اقدام به معنای برچیدن موانع مالی در مسیر تبادل کالاها و خدمات بین کشورهاست که نتیجه آن تسهیل جریان تجاری و افزایش دسترسی به بازارهای گسترده تر است. با کاهش تعرفه ها، تولیدکنندگان قادرند محصولات خود را با قیمت های رقابتی تر به بازار عرضه کنند، و مصرف کنندگان نیز از تنوع بیشتر و قیمت های مناسب تری بهره مند می شوند. این فرآیند به شکل گیری یک بازار واحد با شرایط تجاری همگون و بهره وری بالاتر کمک می کند.
کاهش موانع غیرتعرفه ای
علاوه بر اقدامات مرتبط با تعرفه های گمرکی، نواحی تجارت آزاد به کاهش موانع غیرتعرفه ای نیز توجه ویژه ای دارند. این موانع شامل سهمیه های واردات و صادرات، محدودیت های قانونی، و مقررات فنی و استانداردهای پیچیده هستند که می توانند به عنوان موانع عمده ای در مسیر تجارت آزاد عمل کنند. با هدف کاهش این موانع، نواحی تجارت آزاد تلاش می کنند تا فرآیندهای تجاری را ساده کرده و مقررات را به نحوی هماهنگ کنند که جریان کالاها و خدمات به طور مؤثرتر و کارآمدتری انجام پذیرد. این اقدامات به تسهیل فرآیند مبادلات تجاری و ایجاد فرصت های تجاری گسترده تر برای بنگاه ها و کشورهای عضو کمک می کند.
توافقات اقتصادی و همکاری های چندجانبه
کشورهای عضو ناحیۀ تجارت آزاد به طور معمول به توافقاتی در زمینه های اقتصادی گسترده تر نیز می پردازند که شامل سرمایه گذاری و ارائه خدمات می شود. این توافقات اقتصادی به تسهیل و تقویت همکاری های چندجانبه کمک می کنند و به ارتقاء مبادلات تجاری و اقتصادی میان کشورهای عضو منجر می شوند. به ویژه در حوزه های سرمایه گذاری مستقیم و خدمات، توافقات مذکور می توانند به توسعه زیرساخت ها، ارتقاء بهره وری و افزایش رشد اقتصادی در سطح ناحیه ای کمک کنند. این سطح از همکاری های اقتصادی مشترک به کشورهای عضو این امکان را می دهد که از مزایای تعادل اقتصادی و فرصت های تجاری بهینه بهره برداری کنند.
حفظ سیاست های تجاری مستقل
ویژگی دیگر ناحیۀ تجارت آزاد این است که کشورهای عضو می توانند سیاست های تجاری خود را با کشورهای غیرعضو به طور مستقل حفظ کنند. این ویژگی به کشورها این امکان را می دهد که در ضمن بهره برداری از مزایای تجارت آزاد درون ناحیه ای، سیاست های تجاری و اقتصادی خود را با کشورهای خارج از ناحیه به طور مستقل و مطابق با نیازهای ملی خود تنظیم کنند. این رویکرد به کشورهای عضو اجازه می دهد تا همزمان از فرصت های تجاری و اقتصادی درون ناحیه ای بهره برداری کرده و در عین حال کنترل مناسبی بر تجارت خارجی و سیاست های بین المللی خود داشته باشند. به این ترتیب، کشورها می توانند توازن مناسبی میان تعاملات درون ناحیه ای و نیازهای اقتصادی و تجاری جهانی خود برقرار کنند.
کاربرد و اهمیت ناحیۀ تجارت آزاد در تجارت بین المللی
ناحیۀ تجارت آزاد به عنوان یکی از سازوکارهای کلیدی در سیاست گذاری تجاری و اقتصادی جهانی، نقش حیاتی در تسهیل مبادلات بین المللی ایفا می کند. این نواحی با کاهش موانع تجاری و ایجاد چارچوب های منسجم برای تعاملات اقتصادی، به ارتقاء تجارت جهانی و تقویت فرصت های اقتصادی برای کشورهای عضو کمک می کنند. در ادامه به بررسی جنبه های مختلف کاربرد و اهمیت ناحیۀ تجارت آزاد پرداخته می شود:
۱. افزایش حجم تجارت بین المللی
ناحیۀ تجارت آزاد با هدف کاهش موانع تجاری و تعرفه های گمرکی، به شکل گیری یک محیط تجاری مساعد و کارآمد برای تبادل کالاها و خدمات در میان کشورهای عضو کمک می کند. حذف یا کاهش تعرفه های گمرکی و موانع غیرتعرفه ای، موجب تسهیل دسترسی کشورها به بازارهای یکدیگر و افزایش حجم مبادلات تجاری می شود. این فرآیند منجر به تسریع جریان کالاها و خدمات و ارتقاء تعاملات تجاری میان کشورهای عضو می گردد. به دنبال این تغییرات، کشورهای عضو قادر خواهند بود از فرصت های تجاری گسترده تر بهره برداری کنند و رشد اقتصادی خود را تسریع بخشند. این افزایش در حجم تجارت بین المللی به تقویت روابط اقتصادی و ایجاد پیوندهای تجاری پایدار میان کشورهای عضو منجر می شود.
۲. جذب سرمایه گذاری های خارجی
تشکیل ناحیۀ تجارت آزاد به ایجاد یک بازار بزرگ تر و یکپارچه تر منجر می شود که می تواند به جذب سرمایه گذاری های خارجی کمک شایانی کند. با کاهش موانع تجاری و ایجاد شرایط اقتصادی مطلوب تر، کشورهای عضو ناحیۀ تجارت آزاد به مقصدی جذاب برای سرمایه گذاران بین المللی تبدیل می شوند. این سرمایه گذاری ها قادرند به توسعه زیرساخت ها، ارتقاء فناوری و افزایش ظرفیت های تولیدی کشورها کمک کنند. به دنبال این فرآیند، نواحی تجارت آزاد به رشد اقتصادی پایدار، تقویت صنایع داخلی و بهبود وضعیت اقتصادی کشورها منجر می شوند. بدین ترتیب، این نواحی به بهبود سطح زندگی و ارتقاء رفاه عمومی شهروندان کشورهای عضو کمک می کنند.
۳. تقویت رقابت پذیری و نوآوری
کاهش موانع تجاری و افزایش سطح رقابت در ناحیۀ تجارت آزاد می تواند به تحریک نوآوری و بهبود کیفیت کالاها و خدمات منجر شود. در یک محیط تجاری آزاد، شرکت ها برای حفظ و ارتقاء سهم خود در بازار، مجبور به ارتقاء مستمر محصولات و خدمات خود هستند. این نیاز به نوآوری و بهبود مستمر موجب افزایش سطح کیفیت، کاهش هزینه ها و ارتقاء استانداردهای صنعتی می شود. افزایش رقابت همچنین به مصرف کنندگان این امکان را می دهد که از تنوع بیشتر و قیمت های مناسب تری بهره برداری کنند. این فرآیند به نوبه خود به ارتقاء کیفیت کلی بازار و بهبود شرایط اقتصادی و صنعتی کشورهای عضو می انجامد.
۴. تسهیل همکاری های اقتصادی و فنی
ناحیۀ تجارت آزاد به ایجاد بسترهای مناسب برای همکاری های اقتصادی و فنی میان کشورهای عضو کمک می کند. این همکاری ها می توانند شامل انتقال دانش و فناوری، تبادل تخصص ها و تجربیات، و توسعه پروژه های مشترک باشند. از طریق این تعاملات، کشورهای عضو قادر خواهند بود از مزایای همکاری های مشترک بهره برداری کرده و به افزایش بهره وری و رشد اقتصادی دست یابند. این همکاری های اقتصادی و فنی به کشورهای عضو این امکان را می دهند که در زمینه های مختلف، از جمله تحقیقات و توسعه، تولید مشترک و ارتقاء زیرساخت ها، به نتایج مطلوب تری دست یابند و به افزایش کارآیی اقتصادی منجر شوند.
۵. تقویت استراتژی های تجاری و اقتصادی
ناحیۀ تجارت آزاد می تواند به کشورهای عضو در تدوین و اجرای استراتژی های تجاری و اقتصادی مؤثر کمک کند. با ایجاد چارچوبی هماهنگ و شفاف برای تبادل کالاها و خدمات، این نواحی به کشورهای عضو این امکان را می دهند که سیاست های تجاری و اقتصادی خود را بهینه سازی کرده و به تقویت موقعیت اقتصادی درون ناحیه ای و جهانی بپردازند. این امر به ویژه برای کشورهای در حال توسعه که به دنبال ورود به بازارهای جهانی و افزایش صادرات خود هستند، اهمیت بالایی دارد. بدین ترتیب، نواحی تجارت آزاد به کشورهای عضو کمک می کنند تا توازن مناسبی میان تعاملات درون ناحیه ای و نیازهای اقتصادی و تجاری جهانی برقرار کنند.
ناحیۀ تجارت آزاد به عنوان ابزاری مؤثر در سیاست گذاری تجاری بین المللی، با کاهش موانع تجاری، افزایش حجم مبادلات اقتصادی، جذب سرمایه گذاری های خارجی، تقویت رقابت پذیری و نوآوری، و تسهیل همکاری های اقتصادی و فنی، به کشورهای عضو فرصت های متنوعی برای رشد و توسعه اقتصادی ارائه می دهد. این نواحی با ایجاد بسترهای مناسب برای تعاملات تجاری و اقتصادی، به تقویت روابط اقتصادی پایدار و بهبود وضعیت اقتصادی جهانی کمک می کنند.
مثال های عملی از نواحی تجارت آزاد
در سطح جهانی، نواحی تجارت آزاد به عنوان ابزارهای کلیدی در تسهیل مبادلات تجاری و تقویت همکاری های اقتصادی بین کشورها، نقش بسزایی ایفا می کنند. این نواحی با استفاده از استراتژی ها و سازوکارهای مختلف، به کاهش موانع تجاری و ایجاد شرایط مساعد برای تعاملات اقتصادی پرداخته اند. در ادامه، به بررسی برخی از این نواحی تجارت آزاد با توجه به ویژگی ها و تأثیرات آن ها بر تجارت بین المللی می پردازیم:
۱. اتحادیۀ اروپا (EU)
اتحادیۀ اروپا (EU) به عنوان یکی از پیشرفته ترین و گسترده ترین نمونه های ناحیۀ تجارت آزاد، نقش قابل توجهی در ایجاد یک بازار مشترک و هماهنگی اقتصادی در سطح قاره اروپا ایفا کرده است. این اتحادیه، که شامل بیست و هفت کشور عضو است، با هدف حذف تعرفه های گمرکی و موانع تجاری داخلی، به تسهیل جریان کالاها، خدمات، سرمایه و افراد پرداخته است. افزون بر این، اتحادیۀ اروپا با پیاده سازی سیاست های مشترک در حوزه های مختلف نظیر کشاورزی، رقابت، حفاظت از محیط زیست و سیاست های منطقه ای، به ارتقاء یکپارچگی اقتصادی و تجاری میان کشورهای عضو کمک کرده است. این اقدامات موجب ایجاد یک بازار واحد با شرایط تجاری همگون و بهره وری بالا شده و به تسهیل مبادلات تجاری و تقویت روابط اقتصادی بین کشورهای عضو انجامیده است.
۲. توافق نامۀ NAFTA/USMCA
توافق نامۀ تجارت آزاد آمریکای شمالی (NAFTA)، که به تازگی به توافق نامۀ جدیدی به نام USMCA (توافق نامۀ ایالات متحده، مکزیک و کانادا) تغییر یافته است، نمونه ای بارز از ناحیۀ تجارت آزاد در قاره آمریکا به شمار می رود. این توافق نامه با هدف کاهش تعرفه ها، تسهیل تبادل کالاها و خدمات، و ارتقاء همکاری های اقتصادی بین ایالات متحده، کانادا و مکزیک طراحی شده است. USMCA به عنوان نسخه تجدید نظر شده NAFTA، ضمن ادامه روند کاهش موانع تجاری، به مسائل نوین تری نظیر حقوق مالکیت فکری، قوانین کار، و حفاظت از محیط زیست توجه کرده و به روزرسانی هایی در زمینه تجارت دیجیتال و تولیدات صنعتی ارائه داده است. این توافق نامه به تقویت روابط تجاری و اقتصادی میان کشورهای آمریکای شمالی و ایجاد فرصت های جدید تجاری و سرمایه گذاری در این منطقه کمک کرده است.
۳. اتحادیۀ کشورهای جنوب شرقی آسیا (ASEAN)
اتحادیۀ کشورهای جنوب شرقی آسیا (ASEAN) به عنوان یک ناحیۀ تجارت آزاد منطقه ای، با هدف کاهش موانع تجاری و افزایش همکاری های اقتصادی در منطقه آسیا و اقیانوسیه تأسیس شده است. این اتحادیه، با پیاده سازی توافق نامه هایی نظیر "منطقۀ تجارت آزاد ASEAN" (AFTA)، به کاهش تعرفه ها و تسهیل تبادل کالاها و خدمات میان کشورهای عضو پرداخته است. AFTA با هدف ارتقاء رقابت پذیری و تسهیل تجارت درون منطقه ای، به کشورهای عضو این امکان را می دهد که از مزایای بازارهای مشترک بهره برداری کرده و سرمایه گذاری های خارجی را جذب کنند. این اقدامات به افزایش کارآیی اقتصادی، تقویت روابط تجاری و ارتقاء سطح همکاری های اقتصادی و فنی در منطقه منجر شده است.
۴. اتحادیۀ اقتصادی اوراسیا (EAEU)
اتحادیۀ اقتصادی اوراسیا (EAEU) به عنوان ناحیۀ تجارت آزاد و اقتصادی در منطقه اوراسیا، شامل کشورهای روسیه، بلاروس، قزاقستان، ارمنستان و قرقیزستان است. این اتحادیه با هدف ایجاد یک بازار واحد و تسهیل تجارت و همکاری های اقتصادی میان کشورهای عضو، به کاهش موانع تجاری و هماهنگی قوانین و مقررات اقتصادی پرداخته است. EAEU به کشورهای عضو این امکان را می دهد که به طور مؤثرتر به بازارهای یکدیگر دسترسی داشته و از فرصت های تجاری و سرمایه گذاری بهره برداری کنند. افزون بر این، EAEU به ارتقاء همکاری های اقتصادی و فنی در زمینه های مختلف نظیر انرژی، زیرساخت ها و توسعه پایدار اهتمام ورزیده و به افزایش بهره وری و رشد اقتصادی در منطقه کمک کرده است.
۵. منطقۀ تجارت آزاد آمریکای لاتین (ALADI)
منطقۀ تجارت آزاد آمریکای لاتین (ALADI) به عنوان ناحیۀ تجارت آزاد در منطقه آمریکای لاتین، با هدف تسهیل تجارت و تقویت همکاری های اقتصادی میان کشورهای عضو، تأسیس شده است. این ناحیه با استفاده از توافق نامه های دو جانبه و چندجانبه، به کاهش تعرفه ها و موانع تجاری پرداخته و به تقویت تعاملات اقتصادی در منطقه کمک کرده است. ALADI به کشورهای عضو این امکان را می دهد که به راحتی به بازارهای یکدیگر دسترسی داشته و از فرصت های تجاری و سرمایه گذاری بهره برداری کنند. این اقدامات به ایجاد یکپارچگی اقتصادی و کاهش اختلافات تجاری در منطقه آمریکای لاتین منجر شده و به رشد و توسعه اقتصادی کشورهای عضو کمک کرده است.
نمونه های عملی نواحی تجارت آزاد که در اینجا به بررسی آن ها پرداخته شد، نمایانگر تنوع و پیچیدگی ابزارهای مورد استفاده در تسهیل تجارت بین المللی و تقویت همکاری های اقتصادی هستند. هر یک از این نواحی با ویژگی ها و استراتژی های خاص خود، به ارتقاء روابط تجاری و اقتصادی در سطح منطقه ای و جهانی کمک کرده و به کشورهای عضو این امکان را می دهند که از مزایای یکپارچگی اقتصادی، کاهش موانع تجاری و افزایش فرصت های تجاری بهره برداری کنند. این نواحی، به عنوان عناصر کلیدی در نظام اقتصادی جهانی، نقش مهمی در شکل دهی به آینده تجارت بین المللی و تقویت همکاری های اقتصادی ایفا می کنند.
انواع نواحی تجارت آزاد
ناحیۀ تجارت آزاد به عنوان یک سازوکار کلیدی در سیاست گذاری تجاری بین المللی، می تواند به اشکال مختلفی پیاده سازی شود. هر یک از این مدل ها، ویژگی ها و ساختار خاص خود را دارند و به کشورها این امکان را می دهند که با توجه به نیازها و اهداف اقتصادی خاص خود، استراتژی های تجاری مناسب تری را اتخاذ کنند. در ادامه، به بررسی دقیق تر انواع نواحی تجارت آزاد و ویژگی های آن ها پرداخته می شود:
۱. ناحیۀ تجارت آزاد منطقه ای
در مدل ناحیۀ تجارت آزاد منطقه ای، کشورها در یک منطقه جغرافیایی مشخص به توافق می رسند تا موانع تجاری را کاهش دهند و به ایجاد یک بازار مشترک بپردازند. هدف این مدل، تسهیل مبادلات تجاری و اقتصادی میان کشورهای عضو با کاهش یا حذف تعرفه ها و موانع غیرتعرفه ای است. نواحی تجارت آزاد منطقه ای به ایجاد فضای اقتصادی یکپارچه و هماهنگ درون منطقه کمک کرده و عموماً به تسهیل جریان آزاد کالاها، خدمات، سرمایه و افراد در این منطقه جغرافیایی پرداخته اند.
نمونه ها:
اتحادیۀ اروپا (EU): اتحادیۀ اروپا، که یکی از نمونه های برجسته ناحیۀ تجارت آزاد منطقه ای است، شامل بیست و هفت کشور اروپایی است. این اتحادیه با هدف حذف تعرفه های گمرکی و موانع تجاری داخلی، و ایجاد یک بازار واحد، به تقویت روابط اقتصادی و تجاری میان کشورهای عضو پرداخته است. اتحادیۀ اروپا همچنین سیاست های مشترکی در حوزه های مختلف نظیر کشاورزی، رقابت، و حفاظت از محیط زیست اجرا کرده و به تسهیل تجارت درون اتحادیه و ارتقاء همبستگی اقتصادی پرداخته است.
توافق نامۀ تجارت آزاد آمریکای شمالی (NAFTA) (اکنون USMCA): این توافق نامه، که شامل ایالات متحده، کانادا و مکزیک است، با هدف کاهش تعرفه ها و تسهیل تبادل کالاها و خدمات در سطح منطقه ای طراحی شده است. نسخه تجدید نظر شده آن، یعنی USMCA، به روزرسانی هایی را در زمینه های جدیدی نظیر حقوق مالکیت فکری و تجارت دیجیتال ارائه داده است و به تقویت روابط تجاری و اقتصادی میان کشورهای آمریکای شمالی کمک کرده است.
۲. ناحیۀ تجارت آزاد چندجانبه
مدل ناحیۀ تجارت آزاد چندجانبه، به توافق نامه های تجاری میان کشورهایی از مناطق جغرافیایی مختلف اطلاق می شود. در این مدل، کشورهای عضو به توافق می رسند تا موانع تجاری را کاهش دهند و به تسهیل تجارت میان اقتصادهای متنوع و متفاوت پرداخته و از مزایای بازارهای گسترده تر بهره برداری کنند. این نوع ناحیه به تقویت همکاری های اقتصادی در سطح جهانی و ارتقاء فرصت های تجاری کمک می کند.
نمونه ها:
توافق نامۀ شراکت جامع و پیشرفته برای اقیانوس آرام (CPTPP): این توافق نامه که شامل یازده کشور از مناطق مختلف جهان است، به منظور کاهش موانع تجاری و ارتقاء همکاری های اقتصادی در سطح بین المللی طراحی شده است. CPTPP با فراهم آوردن دسترسی به بازارهای وسیع تر و ایجاد فرصت های تجاری بیشتر، به تقویت روابط اقتصادی و تجاری در سطح جهانی پرداخته است.
توافق نامۀ تجارت آزاد آسیا-پاسیفیک (APTA): این توافق نامه که شامل کشورهای آسیایی و اقیانوسیه است، به کاهش تعرفه ها و تسهیل تجارت میان کشورهای عضو پرداخته و به تقویت همکاری های اقتصادی و تجاری در سطح منطقه ای و جهانی کمک کرده است.
۳. ناحیۀ تجارت آزاد بی طرف
مدل ناحیۀ تجارت آزاد بی طرف، به توافق نامه هایی اطلاق می شود که در آن کشورهای عضو، به کاهش موانع تجاری در زمینه های خاصی نظیر کالاهای صنعتی یا کشاورزی، توافق می کنند، در حالی که ممکن است در سایر حوزه ها سیاست های تجاری مستقل خود را حفظ کنند. این مدل به کشورهای عضو این امکان را می دهد که به تدریج به کاهش موانع تجاری پرداخته و در عین حال کنترل بیشتری بر سیاست های تجاری خود در سایر زمینه ها داشته باشند.
نمونه ها:
اتفاقنامه تجاری کشورهای خلیج فارس (GCC): این توافق نامه که شامل کشورهای عربستان سعودی، امارات متحده عربی، کویت، بحرین، عمان و قطر است، به کاهش تعرفه ها و تسهیل تجارت در برخی از بخش ها پرداخته و به کشورهای عضو اجازه می دهد که در سایر زمینه ها سیاست های تجاری مستقل خود را حفظ کنند.
توافق نامۀ تجارت آزاد ایالات متحده و کره جنوبی (KORUS): این توافق نامه به کاهش تعرفه ها و موانع تجاری در برخی از بخش ها پرداخته و به کشورهای عضو این امکان را می دهد که در برخی از حوزه ها سیاست های تجاری مستقل خود را حفظ کنند و در عین حال از مزایای کاهش موانع تجاری در زمینه های خاص بهره برداری کنند.
مدل های مختلف نواحی تجارت آزاد، هر یک با ویژگی ها و استراتژی های خاص خود، به کشورها این امکان را می دهند که با توجه به نیازها و اهداف اقتصادی خاص خود، به کاهش موانع تجاری و ارتقاء همکاری های اقتصادی بپردازند. از نواحی تجارت آزاد منطقه ای گرفته تا چندجانبه و بی طرف، هر یک از این مدل ها به شکل دهی به ساختار تجارت بین المللی و تقویت روابط اقتصادی جهانی کمک کرده و به کشورها این امکان را می دهند که از مزایای یکپارچگی اقتصادی و کاهش موانع تجاری بهره برداری کنند. این نواحی، به عنوان عناصر کلیدی در نظام اقتصادی جهانی، نقش مهمی در شکل دهی به آینده تجارت بین المللی و تقویت همکاری های اقتصادی ایفا می کنند.
