AUDIT-BASED CONTROL
Measures by which the Customs satisfy themselves as to the accuracy and authenticity of declarations through the examination of the relevant books, records, business systems and commercial data held by persons concerned
کنترل براساس بازبینی (حسابرسی)
تمهیداتی است که گمرک به وسیله آنها، خود را در مورد صحّت و اصالت اظهارنامهها از طریق بررسی دفاتر، سوابق، سیستمهای تجاری و اطالعات بازرگانی متعلق به اشخاص مربوط مجاب میکند.
کنترل براساس بازبینی به روش ها و فرآیندهای نظارتی جامع اشاره دارد که در آن ها، حسابرسی به عنوان ابزار اصلی جهت تضمین انطباق با قوانین و مقررات گمرکی به کار گرفته می شود. این رویکرد شامل بررسی و تحلیل دقیق و سیستماتیک اسناد تجاری، سوابق مالی و عملیات بازرگانی شرکت ها و افراد است تا اطمینان حاصل شود که تمامی الزامات قانونی و مقررات گمرکی به درستی رعایت شده اند.
در چارچوب این روش، مقامات گمرکی به جای اتکا صرف به بازرسی های فیزیکی در نقاط مرزی، اقدام به تحلیل و ارزیابی جامع تری از اسناد و مدارک تجاری مرتبط می نمایند. این اسناد می تواند شامل فاکتورهای فروش، بارنامه ها، اظهارنامه های گمرکی، قراردادهای تجاری و دیگر اسناد مرتبط با تراکنش های بین المللی باشد. این بررسی ها به طور معمول شامل تحلیل دقیق اطلاعات مالی و عملیاتی جهت شناسایی هرگونه ناهماهنگی یا تخلف احتمالی است.
کاربرد اسناد مورد استفاده در تجارت جهانی:
در فرآیند کنترل براساس بازبینی، انواع مختلفی از اسناد تجاری و گمرکی با دقت و توجه ویژه مورد بررسی قرار می گیرند تا صحت و کامل بودن اطلاعات ارائه شده به مقامات گمرکی تضمین شود. این اسناد شامل موارد زیر می شوند:
فاکتورهای تجاری (Commercial Invoices):
فاکتورهای تجاری حاوی اطلاعات تفصیلی مربوط به کالاهای معامله شده، شامل قیمت ها، شرایط پرداخت و سایر جزئیات مرتبط با تراکنش های تجاری هستند. تحلیل دقیق این فاکتورها به مقامات گمرکی امکان می دهد ارزش واقعی کالاها و مطابقت آن ها با اطلاعات اظهارشده را تایید کنند.
بارنامه ها (Bills of Lading):
بارنامه ها به عنوان مدارک حمل ونقل بین المللی عمل می کنند و شامل اطلاعاتی از قبیل نوع و تعداد کالاها، مبدأ و مقصد حمل، و نام حمل کننده هستند. ارزیابی این اسناد برای اطمینان از صحت و کامل بودن اطلاعات حمل ونقل و جلوگیری از تقلب های احتمالی حیاتی است.
اظهارنامه های گمرکی (Customs Declarations):
اظهارنامه های گمرکی شامل اطلاعات دقیقی درباره کالاهای وارداتی یا صادراتی، از جمله نوع، مقدار، ارزش و تعرفه های گمرکی هستند. بررسی این اظهارنامه ها برای تایید انطباق با مقررات گمرکی و محاسبه صحیح تعرفه ها الزامی است.
قراردادهای تجاری (Commercial Contracts):
قراردادهای تجاری شرایط و توافقات بین خریدار و فروشنده را مشخص می کنند و شامل جزئیاتی درباره نوع کالا، شرایط تحویل، شرایط پرداخت و تعهدات متقابل هستند. ارزیابی این قراردادها به مقامات گمرکی کمک می کند تا صحت تراکنش های تجاری و رعایت شروط قراردادی را ارزیابی نمایند.
گواهی مبدا (Certificates of Origin):
این اسناد تایید می کنند که کالاها از یک کشور خاص منشاء گرفته اند و برای اعمال تعرفه های ترجیحی یا رعایت مقررات تجاری بین المللی مورد استفاده قرار می گیرند. بررسی گواهی مبدا به جلوگیری از سوءاستفاده از مزایای تعرفه ای کمک می کند.
گواهی بازرسی (Inspection Certificates):
این گواهی ها توسط نهادهای بازرسی صادر می شوند و تایید می کنند که کالاها از نظر کیفیت، کمیت و شرایط بسته بندی با مشخصات مندرج در قراردادها مطابقت دارند. بررسی این اسناد برای اطمینان از کیفیت و سلامت کالاها ضروری است.
لیست بسته بندی (Packing Lists):
این اسناد شامل جزئیات مربوط به نحوه بسته بندی، تعداد بسته ها و محتوای هر بسته هستند. ارزیابی لیست های بسته بندی به تایید صحت و کامل بودن اطلاعات مربوط به حمل و نقل کالاها کمک می کند.
هدف از تحلیل این اسناد در فرآیند کنترل براساس بازبینی، اطمینان از دقت و کامل بودن اطلاعات ارائه شده به گمرک و تضمین رعایت کلیه الزامات قانونی و مقررات گمرکی است. این تحلیل ها به مقامات گمرکی امکان می دهد تا از وقوع تخلفات و تقلب های گمرکی پیشگیری کرده و سلامت و شفافیت در مبادلات تجاری بین المللی را تضمین کنند.
با این روش، مقامات گمرکی قادر خواهند بود اطمینان حاصل کنند که تمامی فعالیت های تجاری با استانداردها و قوانین بین المللی هماهنگ هستند و از هرگونه سوءاستفاده یا تخلف جلوگیری به عمل آورند. این رویکرد یکی از ابزارهای کلیدی در مدیریت کارآمد و نظارت بر تجارت بین المللی است و به ارتقاء سطح اعتماد و شفافیت در تعاملات تجاری جهانی کمک می کند.
کنترل براساس بازبینی (حسابرسی) یا AUDIT-BASED CONTROL در کجا و چه حوزه هایی فعالیت دارد:
حوزه های فعالیت:
واردات (Imports):
در فرآیند واردات، کنترل براساس بازبینی به ارزیابی دقیق اسناد و مدارک مرتبط با کالاهای وارداتی می پردازد. این اسناد شامل اظهارنامه های گمرکی، فاکتورهای تجاری، بارنامه ها، گواهی های مبدا و سایر مدارک مربوطه می باشد. هدف اصلی در این حوزه، اطمینان از انطباق با قوانین و مقررات گمرکی، محاسبه دقیق تعرفه ها و جلوگیری از ورود کالاهای غیرمجاز یا تقلبی است.
صادرات (Exports):
در حوزه صادرات، این روش به بررسی کامل و دقیق اطلاعات مربوط به کالاهای صادراتی می پردازد. اسنادی که مورد بررسی قرار می گیرند شامل اظهارنامه های صادراتی، فاکتورهای تجاری، بارنامه ها و قراردادهای فروش است. هدف اصلی این بررسی ها، تضمین انطباق با مقررات صادراتی و جلوگیری از خروج کالاهای ممنوعه یا غیرمجاز است.
ترانزیت (Transit):
در عملیات ترانزیت، کنترل براساس بازبینی به نظارت بر حرکت کالاها از طریق مناطق گمرکی بدون تخلیه کامل در کشور مقصد موقت می پردازد. این فرآیند شامل بررسی اسناد حمل ونقل، بارنامه ها و سایر مدارک ترانزیتی است تا اطمینان حاصل شود که کالاها به درستی و بدون تخلف از مرزها عبور می کنند.
ترخیص گمرکی (Customs Clearance):
در مرحله ترخیص گمرکی، این روش به بررسی دقیق اظهارنامه ها و اسناد مالی مرتبط با پرداخت های گمرکی می پردازد. هدف اصلی این مرحله، اطمینان از صحت پرداخت تعرفه ها و مالیات های گمرکی و جلوگیری از هرگونه تخلف مالی است.
مناطق آزاد و ویژه اقتصادی (Free Zones and Special Economic Zones):
در مناطق آزاد و ویژه اقتصادی، کنترل براساس بازبینی به نظارت بر فعالیت های تجاری و صنعتی پرداخته می شود تا اطمینان حاصل شود که قوانین و مقررات مناطق آزاد به درستی رعایت می شوند. این شامل بررسی اسناد مرتبط با واردات و صادرات کالاها، تولید و تجمیع محصولات است.
واحدهای تولیدی و صنعتی (Industrial and Manufacturing Units):
در واحدهای تولیدی و صنعتی، این روش به بررسی دقیق اسناد و مدارک مربوط به واردات مواد اولیه، فرآیندهای تولید و صادرات محصولات نهایی می پردازد. هدف اصلی این بررسی ها، تضمین انطباق با مقررات گمرکی و تجاری و جلوگیری از سوءاستفاده های احتمالی است.
مکان های فعالیت:
بنادر (Ports):
در بنادر دریایی و هوایی، کنترل براساس بازبینی به نظارت بر فعالیت های گمرکی و تجاری مرتبط با واردات و صادرات کالاها پرداخته می شود. این شامل بررسی اسناد حمل ونقل، بارنامه ها و سایر مدارک تجاری است.
گمرکات مرزی (Border Customs):
در نقاط مرزی، این روش به بررسی دقیق اسناد و مدارک مربوط به عبور کالاها از مرزها می پردازد. هدف اصلی این بررسی ها، جلوگیری از ورود و خروج کالاهای غیرمجاز و تضمین انطباق با مقررات گمرکی است.
مناطق آزاد تجاری (Free Trade Zones):
در مناطق آزاد تجاری، کنترل براساس بازبینی به نظارت بر فعالیت های تجاری و صنعتی پرداخته می شود تا اطمینان حاصل شود که قوانین و مقررات مربوطه به درستی رعایت می شوند.
انبارها و مراکز توزیع (Warehouses and Distribution Centers):
در انبارها و مراکز توزیع، این روش به بررسی دقیق اسناد و مدارک مربوط به واردات، انبارش و توزیع کالاها می پردازد. هدف اصلی این بررسی ها، اطمینان از صحت و کامل بودن اطلاعات و جلوگیری از هرگونه تخلف گمرکی است.
واحدهای تولیدی و صنعتی (Industrial and Manufacturing Units):
در واحدهای تولیدی و صنعتی، کنترل براساس بازبینی به نظارت بر فعالیت های تولیدی و تجاری، بررسی اسناد مربوط به واردات مواد اولیه و صادرات محصولات نهایی پرداخته می شود.
این روش در تمامی این حوزه ها و مکان ها به عنوان یکی از ابزارهای حیاتی برای مدیریت و نظارت بر تجارت بین المللی، افزایش سطح شفافیت و کاهش تخلفات گمرکی به کار گرفته می شود. کنترل براساس بازبینی با ارائه یک چارچوب نظام مند و دقیق برای بررسی و ارزیابی فعالیت های تجاری، نقش مهمی در تضمین انطباق با مقررات گمرکی و بهبود کارایی و اثربخشی سیستم های گمرکی ایفا می کند.
کنترل براساس بازبینی (حسابرسی) یا AUDIT-BASED CONTROL و کاربرد آن در تجارت بین المللی (صادرات و واردات):
کاربرد در تجارت بین المللی:
کنترل براساس بازبینی (حسابرسی) یک ابزار حیاتی در مدیریت و نظارت بر فرآیندهای تجارت بین المللی است. این روش، از طریق بررسی دقیق و جامع اسناد و سوابق تجاری، به تضمین رعایت مقررات و قوانین گمرکی و بهبود شفافیت در مبادلات تجاری کمک می کند.
الف) کاربرد در واردات:
ارزیابی دقیق اطلاعات:
در فرآیند واردات، کنترل براساس بازبینی به تحلیل دقیق اسناد و مدارک وارداتی نظیر اظهارنامه های گمرکی، فاکتورهای تجاری، بارنامه ها و گواهی های مبدا می پردازد. این ارزیابی ها به منظور تأیید صحت اطلاعات ارائه شده و جلوگیری از ورود کالاهای غیرمجاز یا تقلبی انجام می شود.
محاسبه صحیح تعرفه ها:
با بازبینی اسناد، مقامات گمرکی می توانند محاسبه صحیح تعرفه ها و مالیات های گمرکی را تضمین کنند. این امر به جلوگیری از تقلب های مالی و تضمین پرداخت عادلانه تعرفه ها کمک می کند.
پیشگیری از تخلفات گمرکی:
کنترل براساس بازبینی امکان شناسایی و پیشگیری از تخلفات گمرکی مانند جعل اسناد، کاهش ارزش اظهارشده کالاها و سوءاستفاده از تعرفه های ترجیحی را فراهم می آورد.
ب) کاربرد در صادرات:
تضمین رعایت مقررات صادراتی:
در حوزه صادرات، این روش به بررسی کامل و دقیق اطلاعات مربوط به کالاهای صادراتی، شامل اظهارنامه های صادراتی، فاکتورهای تجاری و بارنامه ها می پردازد. هدف این بررسی ها، تضمین رعایت مقررات صادراتی و جلوگیری از خروج کالاهای ممنوعه یا غیرمجاز است.
پیشگیری از سوءاستفاده های تجاری:
از طریق تحلیل دقیق اسناد صادراتی، مقامات گمرکی می توانند سوءاستفاده های احتمالی مانند ارسال کالاهای غیرمجاز به عنوان کالاهای مجاز و یا دست کاری اطلاعات صادراتی را شناسایی و جلوگیری کنند.
افزایش شفافیت تجاری:
با انجام بازبینی های دقیق، این روش به افزایش شفافیت در فرآیندهای صادراتی کمک می کند. این شفافیت به افزایش اعتماد بین المللی و بهبود روابط تجاری بین کشورها منجر می شود.
مزایا و نتایج حاصل از کنترل براساس بازبینی:
ارتقاء انطباق با مقررات:
بازبینی جامع اسناد و مدارک تجاری تضمین می کند که تمام فعالیت های وارداتی و صادراتی مطابق با قوانین و مقررات گمرکی انجام شوند.
کاهش تخلفات و تقلبات گمرکی:
با شناسایی و پیشگیری از تخلفات، کنترل براساس بازبینی به کاهش وقوع تقلبات گمرکی کمک می کند و از دست رفتن درآمدهای گمرکی جلوگیری می کند.
بهبود کارایی و اثربخشی:
این روش به مقامات گمرکی امکان می دهد تا با بهره گیری از تحلیل دقیق اسناد، کارایی و اثربخشی فرآیندهای گمرکی را بهبود بخشند و روند ترخیص کالاها را تسریع کنند.
ارتقاء سطح شفافیت و اعتماد:
از طریق بررسی جامع و دقیق، کنترل براساس بازبینی به افزایش شفافیت در تجارت بین المللی کمک کرده و سطح اعتماد بین المللی را ارتقاء می دهد.
کنترل براساس بازبینی (حسابرسی) به عنوان یک ابزار کلیدی در مدیریت و نظارت بر تجارت بین المللی (صادرات و واردات)، نقش حیاتی در تضمین انطباق با مقررات گمرکی، کاهش تخلفات و تقلبات و افزایش شفافیت و اعتماد در مبادلات تجاری ایفا می کند. این روش با ارائه یک چارچوب نظام مند و دقیق برای بررسی و ارزیابی فعالیت های تجاری، به بهبود کارایی و اثربخشی سیستم های گمرکی و تسهیل فرآیندهای تجاری کمک می کند.
مقررات و قوانین اجرایی در گمرکات ایران:
در ایران، کنترل براساس بازبینی به عنوان یک روش اساسی و کارآمد در مدیریت و نظارت بر امور گمرکی به کار گرفته می شود. این روش توسط گمرک جمهوری اسلامی ایران با هدف افزایش شفافیت، کاهش تخلفات و تقویت انطباق با مقررات گمرکی تدوین و اجرایی شده است. در ادامه، جنبه های کلیدی این قوانین و مقررات به صورت تخصصی تر و جامع تر توضیح داده می شود:
۱. الزام به نگهداری و ارائه اسناد مالی و تجاری:
تمامی شرکت ها و افرادی که در فرآیندهای واردات و صادرات فعالیت می کنند، موظف به نگهداری و ارائه اسناد مالی و تجاری مرتبط با فعالیت های خود هستند. این اسناد شامل فاکتورهای تجاری، بارنامه ها، اظهارنامه های گمرکی، قراردادهای تجاری و سایر مدارک مربوط به تراکنش های تجاری می باشند. این الزام به منظور فراهم آوردن امکان بررسی و حسابرسی دقیق توسط مقامات گمرکی است تا از رعایت کامل قوانین و مقررات اطمینان حاصل شود.
۲. بازبینی و حسابرسی توسط مقامات گمرکی:
مقامات گمرکی ایران از روش های پیشرفته حسابرسی و بازبینی برای بررسی دقیق اسناد و مدارک ارائه شده توسط واردکنندگان و صادرکنندگان استفاده می کنند. این بازبینی ها شامل ارزیابی صحت و کامل بودن اطلاعات، محاسبه دقیق تعرفه ها و مالیات های گمرکی و شناسایی هرگونه تخلف یا ناهماهنگی احتمالی در اسناد و مدارک است.
۳. الزام به ارائه اطلاعات دقیق و صحیح:
شرکت ها و افراد مسئولیت دارند که اطلاعات دقیق و صحیحی را در اظهارنامه های گمرکی و سایر اسناد تجاری ارائه دهند. هرگونه اشتباه یا تقلب در ارائه اطلاعات می تواند منجر به اعمال جریمه ها و تحریم های قانونی توسط مقامات گمرکی شود. این الزام به ارائه اطلاعات صحیح به منظور افزایش شفافیت و جلوگیری از تخلفات گمرکی است.
۴. نگهداری سوابق مالی و تجاری برای مدت زمان مشخص:
بر اساس مقررات گمرکی ایران، شرکت ها موظف به نگهداری سوابق مالی و تجاری خود برای مدت زمان معینی هستند. این مدت زمان معمولاً پنج سال از تاریخ انجام تراکنش تجاری است. نگهداری این سوابق به مقامات گمرکی امکان می دهد که در صورت نیاز به بررسی و حسابرسی مجدد، به اطلاعات کامل دسترسی داشته باشند.
۵. همکاری با مقامات گمرکی:
شرکت ها و افراد موظف به همکاری کامل با مقامات گمرکی در فرآیندهای بازبینی و حسابرسی هستند. این همکاری شامل ارائه به موقع و دقیق اسناد و مدارک، پاسخگویی به سوالات و درخواست های مقامات گمرکی و فراهم آوردن دسترسی به اطلاعات مورد نیاز برای بررسی و حسابرسی است.
۶. استفاده از فناوری های نوین در بازبینی و حسابرسی:
گمرک جمهوری اسلامی ایران با بهره گیری از فناوری های نوین و سیستم های اطلاعاتی پیشرفته، فرآیندهای بازبینی و حسابرسی را بهبود بخشیده است. این فناوری ها شامل سیستم های مدیریت اسناد الکترونیکی، تحلیل داده ها و استفاده از الگوریتم های پیشرفته برای شناسایی الگوهای مشکوک و تخلفات احتمالی است.
۷. آموزش و توانمندسازی کارکنان گمرکی:
گمرک ایران به آموزش و توانمندسازی کارکنان خود در زمینه های حسابرسی و بازبینی اهمیت ویژه ای می دهد. این آموزش ها شامل برنامه های آموزشی تخصصی، کارگاه های عملی و استفاده از تجربیات بین المللی برای ارتقاء مهارت ها و دانش کارکنان گمرکی است.
قوانین و مقررات اجرایی مرتبط با کنترل براساس بازبینی در گمرکات ایران با هدف افزایش شفافیت، کاهش تخلفات و تقویت انطباق با مقررات گمرکی تدوین شده اند. این مقررات شامل الزام به نگهداری و ارائه اسناد مالی و تجاری، بازبینی و حسابرسی دقیق توسط مقامات گمرکی، و استفاده از فناوری های نوین در فرآیندهای بازبینی و حسابرسی می باشد. از طریق اجرای این مقررات، گمرک ایران می تواند کارایی و اثربخشی سیستم های گمرکی را بهبود بخشیده و فرآیندهای تجاری بین المللی را تسهیل کند.
