ترخیص حیوانات زنده از گمرک ایران یک فرآیند بسیار تخصصی و دقیق است که نیازمند دانش گسترده و تجربه عمیق در حوزه‌های گمرکی، مقررات بین‌المللی حمل‌ونقل، استانداردهای بهداشتی و دامپزشکی و همچنین ملاحظات زیست‌محیطی است. این فرآیند به‌ویژه در مواردی که شامل واردات یا صادرات گونه‌های نادر یا تحت حفاظت می‌شود، به دلیل پیچیدگی‌های متعدد، به دانش و مهارت بیشتری نیاز دارد.
طبقه‌بندی حیوانات زنده و نقش آن در فرآیند ترخیص
حیوانات زنده به چند دسته اصلی تقسیم می‌شوند که هر دسته نیازمند رعایت مقررات و الزامات خاصی است. این دسته‌بندی شامل دام‌های اهلی (مانند گاو، گوسفند و بز)، حیوانات خانگی (مانند سگ و گربه)، حیوانات وحشی و گونه‌های نادر (مانند برخی پرندگان و خزندگان) است. این طبقه‌بندی نه‌تنها در تعیین تعرفه‌های گمرکی بلکه در تعیین الزامات بهداشتی و مجوزهای مورد نیاز نیز نقش مهمی ایفا می‌کند.
طبقه‌بندی گمرکی و تعرفه‌های مرتبط
هر نوع حیوان زنده دارای کد HS (Harmonized System) مخصوص خود است که تعیین‌کننده تعرفه‌های گمرکی و سایر الزامات قانونی مرتبط است. برخی از این کدها عبارت‌اند از:
گاوهای بزرگ: کد HS 0102
گوسفند و بز: کد HS 0104
پرندگان زنده: کد HS 0106
مقررات و الزامات واردات حیوانات زنده
واردات حیوانات زنده به ایران تحت تأثیر مجموعه‌ای از مقررات ملی و بین‌المللی است که به‌منظور حفظ سلامت عمومی و جلوگیری از انتقال بیماری‌های دامی وضع شده‌اند. مهم‌ترین این مقررات عبارت‌اند از:
گواهی بهداشت دامپزشکی
از جمله الزامات اساسی برای واردات حیوانات زنده، ارائه گواهی بهداشت دامپزشکی معتبر از کشور مبدأ است. این گواهی باید نشان‌دهنده سلامت کامل حیوانات و عدم ابتلای آن‌ها به هرگونه بیماری قابل انتقال باشد. این گواهی‌ها باید بر اساس استانداردهای سازمان جهانی بهداشت حیوانات (OIE) تهیه شوند.
مجوزهای سازمان دامپزشکی ایران
پیش از واردات، لازم است که واردکننده مجوزهای مربوطه را از سازمان دامپزشکی ایران دریافت کند. این مجوزها بسته به نوع حیوان، کشور مبدأ و شرایط دیگر متفاوت است. در صورتی که واردات حیوانات نادر یا تحت حفاظت مورد نظر باشد، علاوه بر مجوزهای دامپزشکی، مجوزهای زیست‌محیطی نیز ضروری است.
مقررات قرنطینه
تمامی حیوانات زنده وارداتی باید پس از ورود به ایران، تحت نظارت و قرنطینه قرار گیرند. این مرحله شامل انجام بازرسی‌های دقیق بهداشتی و دامپزشکی است تا از عدم وجود هرگونه بیماری و تطابق با شرایط قرنطینه اطمینان حاصل شود.
استانداردهای حمل‌ونقل و نگهداری حیوانات زنده
حمل‌ونقل حیوانات زنده از مبدأ به مقصد نیازمند رعایت استانداردهای سخت‌گیرانه بین‌المللی و ملی است. این استانداردها شامل مواردی مانند شرایط بهداشتی، فضای کافی، دما و تهویه مناسب، و جلوگیری از آسیب‌های احتمالی در طول مسیر است.
استانداردهای بین‌المللی حمل‌ونقل (IATA)
برای حمل‌ونقل هوایی حیوانات زنده، استانداردهای IATA (انجمن بین‌المللی حمل‌ونقل هوایی) باید رعایت شود. این استانداردها مواردی همچون الزامات قفس‌ها، فضای داخلی، تهویه، تغذیه و مراقبت‌های بهداشتی را در بر می‌گیرند.
شرایط حمل‌ونقل زمینی و دریایی
در حمل‌ونقل زمینی و دریایی نیز رعایت الزامات خاصی ضروری است تا حیوانات در طول مسیر در شرایط مناسبی قرار گیرند. این شامل بررسی‌های دوره‌ای و در صورت نیاز، ارائه خدمات دامپزشکی است.
مراحل ترخیص و مدارک مورد نیاز
فرآیند ترخیص حیوانات زنده از گمرک ایران شامل چند مرحله کلیدی است که هر یک نیازمند ارائه مدارک و اسناد معتبر است. این مراحل شامل موارد زیر است:
بررسی و تأیید اسناد
در این مرحله، تمامی اسناد و مدارک مرتبط با واردات حیوانات از جمله گواهی بهداشت دامپزشکی، مجوزهای واردات، مدارک حمل‌ونقل و سایر مدارک مورد نیاز بررسی و تأیید می‌شوند.
انجام تشریفات گمرکی
پس از تأیید مدارک، تشریفات گمرکی آغاز می‌شود. این مرحله شامل پرداخت تعرفه‌های گمرکی، مالیات‌ها و هزینه‌های مربوط به ترخیص است.
بازرسی فیزیکی و انجام آزمایش‌های بهداشتی
حیوانات زنده در زمان ورود به گمرک تحت بازرسی فیزیکی قرار می‌گیرند و نمونه‌گیری‌ها و آزمایش‌های بهداشتی لازم انجام می‌شود. در صورت تأیید سلامت، اجازه ترخیص صادر می‌شود.
تحلیل بازار و تجارت حیوانات زنده
بازار واردات و صادرات حیوانات زنده به ایران تحت تأثیر عوامل مختلفی از جمله نیازهای داخلی، ظرفیت تولید، و شرایط سیاسی و اقتصادی قرار دارد.
کشورهای اصلی صادرکننده
کشورهای اروپایی مانند آلمان و هلند، استرالیا و برخی کشورهای آفریقایی از عمده‌ترین صادرکنندگان دام به ایران هستند. همچنین برخی حیوانات خانگی از کشورهای آسیایی و اروپایی وارد می‌شوند.
بازار صادرات ایران
ایران نیز در زمینه صادرات دام زنده به کشورهای همسایه و حوزه خلیج فارس فعالیت دارد. این صادرات عمدتاً شامل دام‌های زنده مانند گوسفند و بز و برخی پرندگان است.
نقش کارگزاری صبا ترخیص در فرآیند ترخیص
کارگزاری صبا ترخیص با بهره‌گیری از تجربه و تخصص در زمینه ترخیص حیوانات زنده، به عنوان یکی از پیشروان این حوزه در ایران شناخته می‌شود. صبا ترخیص با ارائه خدمات جامع و حرفه‌ای از جمله مشاوره تخصصی، مدیریت کامل اسناد و مجوزها، نظارت بر حمل‌ونقل استاندارد و پیگیری مداوم فرآیند، تضمین می‌کند که تمامی مراحل ترخیص حیوانات زنده با دقت و سرعت انجام شود. این کارگزاری با تسلط بر رویه‌های گمرکی و استفاده از تیمی مجرب، فرآیند ترخیص را برای مشتریان خود تسهیل می‌کند و آن‌ها را از هرگونه نگرانی مرتبط با این فرآیند پیچیده بی‌نیاز می‌سازد.
