ترخیص
ترخیص کالا در گمرک یکی از مراحل مهم واردات و صادرات کالاها است که توسط صاحب کالا یا نمایندهٔ قانونی صاحب کالا نزد گمرک صورت می گیرد که نیازمند طی مراحل خاصی است. در واقع به مراحل و ضوابطی گفته می شود که تاجر یا بازرگان حقوقی یا حقیقی باید برای دریافت تاییدیه و مجوزهای لازم جهت ورود و خروج کالا از گمرک طی کند.

مراحل ترخیص کالا در گمرک:
ترخیص کالا از گمرک یکی از مراحل حساس و پیچیده واردات و صادرات است. برای موفقیت در این فرآیند، تهیه و ارائه دقیق اسناد مورد نیاز بسیار حیاتی است. در ادامه، جزئیات کاملی از اسناد مورد نیاز برای ترخیص کالا در گمرک ارائه شده است:

فاکتور تجاری (Invoice):

 فاکتور تجاری سندی است که توسط فروشنده به خریدار صادر می شود و شامل اطلاعاتی نظیر نام و آدرس طرفین معامله، تاریخ فروش، شرح دقیق کالاها، مقدار و قیمت هر واحد کالا و مجموع مبلغ قابل پرداخت است.

 این سند برای تعیین ارزش گمرکی کالا و محاسبه حقوق و عوارض گمرکی استفاده می شود. همچنین به عنوان مدرکی برای تأیید معامله بین فروشنده و خریدار عمل می کند.

لیست بسته بندی (Packing List):

 لیست بسته بندی سندی است که جزئیات کامل بسته بندی کالاها را شامل می شود. این جزئیات شامل تعداد بسته ها، ابعاد و وزن هر بسته، نوع بسته بندی و محتوای هر بسته است.

 این سند به گمرک کمک می کند تا به راحتی بتواند کالاها را شناسایی و بازرسی کند. همچنین برای تطابق محموله با اظهارنامه گمرکی ضروری است.

گواهی مبدأ (Certificate of Origin):

 گواهی مبدأ سندی است که تأیید می کند کالاها در کشور خاصی تولید یا پردازش شده اند. این گواهی معمولاً توسط اتاق بازرگانی یا سایر نهادهای معتبر صادر می شود.

 این سند برای اعمال تعرفه های ترجیحی و تعیین حقوق و عوارض گمرکی مورد استفاده قرار می گیرد. برخی از کشورها برای واردات کالاها از برخی کشورها تعرفه های ترجیحی تعیین می کنند که تنها با ارائه این گواهی اعمال می شود.

بارنامه (Bill of Lading یا Airway Bill):

 بارنامه سندی است که توسط شرکت حمل و نقل صادر می شود و نشان دهنده قرارداد حمل و نقل بین فروشنده و شرکت حمل و نقل است. این سند شامل اطلاعاتی نظیر نام و آدرس فرستنده و گیرنده، شرح کالاها، مسیر حمل و نقل و شرایط حمل است.

 این سند به عنوان مدرکی برای اثبات مالکیت کالاها در جریان حمل و نقل و همچنین به عنوان رسیدی برای تحویل کالاها به شرکت حمل و نقل عمل می کند. گمرک از این سند برای تأیید حمل قانونی کالاها استفاده می کند.

بیمه نامه (Insurance Policy):

 بیمه نامه سندی است که نشان می دهد کالاها در طول حمل و نقل تحت پوشش بیمه قرار دارند. این بیمه نامه شامل جزئیات بیمه، میزان پوشش و شرایط بیمه است.

 بیمه نامه از اهمیت بالایی برخوردار است زیرا خسارات احتمالی در طول حمل و نقل را پوشش می دهد. ارائه این سند به گمرک اطمینان می دهد که در صورت بروز حادثه، خسارات وارده جبران خواهند شد.

برای ترخیص کالا از گمرک، برخی کالاها نیاز به اخذ مجوزهای خاص دارند که بسته به نوع کالا و مقررات کشور متفاوت است. در ادامه به تشریح هر یک از این مجوزها می پردازیم:

مجوز استاندارد:

 این مجوز تأیید می کند که کالاها با استانداردهای ملی یا بین المللی سازگار هستند و الزامات کیفی و ایمنی را رعایت کرده اند.

نهاد صادرکننده سازمان ملی استاندارد یا نهادهای استاندارد بین المللی میباشد.

این مجوز برای اطمینان از کیفیت و ایمنی کالاها ضروری است و معمولاً برای کالاهای صنعتی، مواد غذایی، محصولات الکترونیکی و دیگر کالاهای مصرفی مورد نیاز است.

مجوز بهداشت:

 این مجوز تأیید می کند که کالاها از نظر بهداشتی ایمن بوده و برای مصرف انسانی یا استفاده در محیط های بهداشتی مناسب هستند.

نهاد صادرکننده وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی یا سازمان های مرتبط میباشد.

این مجوز برای کالاهای غذایی، داروها، تجهیزات پزشکی و دیگر محصولات بهداشتی ضروری است.

مجوز وزارت ارشاد:

 این مجوز برای کالاهای فرهنگی و هنری صادر می شود و تأیید می کند که این کالاها با قوانین و مقررات فرهنگی و هنری کشور سازگار هستند.

نهاد صادرکننده وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی میباشد.

 این مجوز برای واردات کتاب ها، فیلم ها، نشریات، و دیگر محصولات فرهنگی ضروری است.

مجوز کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان:

این مجوز برای کالاهایی که به طور خاص برای کودکان و نوجوانان طراحی شده اند، صادر می شود و تأیید می کند که این کالاها با الزامات فرهنگی و آموزشی کشور سازگار هستند.

نهاد صادرکننده کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان میباشد.

 این مجوز برای واردات کتاب های کودکان، اسباب بازی ها، و دیگر محصولات مرتبط با کودکان و نوجوانان ضروری است.

مجوز سازمان انرژی اتمی:

 این مجوز برای کالاهایی که ممکن است شامل مواد رادیواکتیو یا تکنولوژی های مرتبط با انرژی هسته ای باشند، صادر می شود.

نهاد صادرکننده سازمان انرژی اتمی میباشد.

 این مجوز برای واردات تجهیزات هسته ای، مواد رادیواکتیو و دیگر کالاهای مرتبط با انرژی اتمی ضروری است.

مجوز وزارت ارتباطات و مخابرات:

 این مجوز برای کالاهایی که شامل تجهیزات ارتباطی و مخابراتی هستند، صادر می شود.

نهاد صادرکننده وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات میباشد.

 این مجوز برای واردات تجهیزات مخابراتی، گوشی های تلفن همراه، مودم ها و دیگر محصولات مرتبط با فناوری اطلاعات و ارتباطات ضروری است.

مجوز مبارزه با مواد مخدر:

 این مجوز برای کالاهایی که ممکن است شامل مواد مخدر یا پیش سازهای آن ها باشند، صادر می شود.

نهاد صادرکننده ستاد مبارزه با مواد مخدر میباشد.

 این مجوز برای اطمینان از عدم واردات مواد مخدر یا کالاهای مرتبط با آن ها ضروری است.

مجوز قرنطینه مرزی:

 این مجوز برای کالاهایی که ممکن است حامل عوامل بیماری زا باشند و نیاز به بررسی و تأیید سلامت در مرز دارند، صادر می شود.

نهاد صادرکننده سازمان دامپزشکی یا وزارت بهداشت میباشد.

 این مجوز برای واردات حیوانات زنده، محصولات حیوانی و دیگر کالاهایی که ممکن است بیماری های انسانی یا حیوانی را منتقل کنند، ضروری است.

مجوز قرنطینه نباتی:

 این مجوز برای کالاهایی که شامل گیاهان، محصولات کشاورزی و بذرها هستند و نیاز به بررسی و تأیید سلامت از نظر آفات و بیماری های گیاهی دارند، صادر می شود.

نهاد صادرکننده سازمان حفظ نباتات میباشد.

 این مجوز برای واردات گیاهان، میوه ها، سبزیجات و دیگر محصولات کشاورزی ضروری است.

مجوز وزارت راه:

 این مجوز برای کالاهایی که به طور خاص به زیرساخت های حمل و نقل و راه های کشور مرتبط هستند، صادر می شود.

نهاد صادرکننده وزارت راه و شهرسازی میباشد.

 این مجوز برای واردات ماشین آلات راه سازی، تجهیزات حمل و نقل و دیگر کالاهای مرتبط با زیرساخت های جاده ای و ریلی ضروری است.

انواع ترخیص کالا

ترخیص کالا از گمرک به شیوه ها و انواع مختلفی انجام می شود که هر کدام براساس شرایط و نوع کالا متفاوت است. در ادامه به شرح کامل انواع ترخیص کالا می پردازیم:

ترخیص قطعی:

 ترخیص قطعی فرآیندی است که طی آن کالاها به صورت دائمی وارد کشور می شوند و پس از انجام مراحل گمرکی، اجازه ورود به بازار داخلی را پیدا می کنند.

شامل مراحل ارائه اسناد مورد نیاز، پرداخت حقوق و عوارض گمرکی، بازرسی کالا و صدور پروانه ترخیص می شود.

کاربرد این نوع ترخیص برای کالاهایی است که به منظور مصرف داخلی وارد می شوند.

ترخیص موقت:

 ترخیص موقت به منظور ورود موقت کالاها به کشور انجام می شود، که پس از مدت زمان مشخصی باید مجدداً از کشور خارج شوند.

 کاربرد این نوع ترخیص معمولاً برای کالاهایی مانند ماشین آلات و تجهیزات مورد استفاده در پروژه های عمرانی، نمایشگاهی یا علمی که به طور موقت به کشور وارد می شوند، مورد استفاده قرار می گیرد.

اغلب نیاز به تضمین مالی برای اطمینان از خروج کالا از کشور دارد.

ترخیص به صورت گذر (ترانزیت):

در این روش، کالاها از یک کشور به کشور دیگری منتقل می شوند و تنها از قلمرو کشور واسط عبور می کنند بدون اینکه به بازار داخلی آن کشور وارد شوند.

که شامل ارائه اسناد ترانزیت، تضمین مالی، و رعایت مقررات حمل و نقل بین المللی است.

 این نوع ترخیص برای کاهش هزینه ها و تسهیل انتقال کالاها بین کشورهای مختلف بسیار مفید است.

ترخیص برای پردازش و صادرات مجدد:

 این نوع ترخیص برای کالاهایی است که وارد کشور می شوند تا پس از پردازش، تولید یا مونتاژ، مجدداً صادر شوند.

 معمولاً در صنایع تولیدی و مونتاژ که مواد اولیه وارد و محصولات نهایی صادر می شوند کاربرد دارد.

 معافیت یا تخفیف در پرداخت حقوق و عوارض گمرکی برای کالاهای وارداتی که مجدداً صادر می شوند.

ترخیص مشروط:

 این نوع ترخیص برای کالاهایی است که وارد کشور می شوند اما استفاده یا فروش آن ها مشروط به رعایت شرایط خاصی است.

موارد استفاده کالاهایی که نیاز به تأییدیه های ویژه یا بررسی های اضافی دارند، مانند مواد شیمیایی، تجهیزات پزشکی یا کالاهای خطرناک میباشند.

 حتی ممکن است نیاز به نگهداری در انبارهای ویژه یا تحت نظارت مقامات گمرکی داشته باشند تا شرایط لازم محقق شود.

ترخیص پیش از پرداخت:

 این نوع ترخیص به واردکنندگان اجازه می دهد که کالاهای خود را پیش از پرداخت کامل حقوق و عوارض گمرکی ترخیص کنند.

مزایا این روش به تسهیل جریان نقدینگی واردکنندگان و تسریع فرآیند ترخیص کالاها کمک می کند.

 معمولاً نیاز به ارائه تضمین مالی برای پرداخت حقوق و عوارض گمرکی در موعد مقرر دارد.