ASSESSMENT OF DUTIES AND TAXES

Determination of the amount of duties and taxes payable

احتساب حقوق و عوارض
تعیین میزان حقوق و عوارض قابل پرداخت

احتساب حقوق و عوارض به فرآیند تعیین دقیق مبلغ حقوق گمرکی و سایر عوارضی که بر کالاهای وارداتی و در برخی موارد صادراتی اعمال می شود، اطلاق می گردد. این فرآیند شامل مراحل ارزیابی دقیق ارزش کالا، تعیین تعرفه های گمرکی مرتبط، و اعمال مقررات و قوانین مربوط به معافیت ها و کاهش های مالیاتی می باشد. احتساب حقوق و عوارض یکی از ارکان اساسی و حیاتی فرآیند گمرکی است و نقش بسزایی در تعیین هزینه های نهایی تجارت بین المللی ایفا می نماید.

اجزای کلیدی احتساب حقوق و عوارض
ارزش گذاری کالا
ارزش گذاری کالاها یکی از مراحل حیاتی و پیچیده در فرآیند احتساب حقوق و عوارض گمرکی است که بر اساس روش های تعیین شده در توافق نامه ارزش گذاری گمرکی سازمان تجارت جهانی (WTO) انجام می شود. این روش ها شامل چندین مرحله و تکنیک برای تعیین دقیق ارزش گمرکی کالاها هستند:
قیمت واقعی معامله (Transaction Value):
روش اصلی و استاندارد برای ارزش گذاری کالاها بر اساس قیمت واقعی معامله است. این قیمت شامل مبلغ پرداخت شده یا پرداختنی برای کالا، به علاوه هزینه های حمل و نقل، بیمه و سایر هزینه های مرتبط با تحویل کالا تا مرز ورودی است. استفاده از این روش منوط به این است که شرایط معامله نرمال بوده و خریدار و فروشنده مستقل از یکدیگر باشند.

روش های ثانویه در ارزش گذاری:
ارزش کالاهای مشابه (Similar Goods): در صورت عدم امکان استفاده از قیمت واقعی معامله، ارزش کالاهای مشابه که در شرایط و زمان مشابهی فروخته شده اند، مبنای تعیین ارزش گمرکی قرار می گیرد.
ارزش کالاهای یکسان (Identical Goods): اگر ارزش کالاهای مشابه نیز در دسترس نباشد، از ارزش کالاهای یکسان استفاده می شود. این کالاها از نظر ویژگی های فیزیکی، کیفیت و اعتبار تجاری مشابه کالاهای مورد بررسی هستند.
روش استنتاجی (Deductive Value): این روش بر اساس قیمت فروش کالاهای مشابه در کشور واردکننده محاسبه می شود، با کسر هزینه های داخلی مانند حمل و نقل داخلی و سود معمول.
روش محاسباتی (Computed Value): در این روش، ارزش گمرکی بر اساس هزینه های تولید، سود و هزینه های دیگر مرتبط با تولید و تحویل کالا محاسبه می شود.

تعیین تعرفه ها
تعیین تعرفه های گمرکی یکی دیگر از مراحل حساس و مهم در فرآیند احتساب حقوق و عوارض است که شامل استفاده از تعرفه های گمرکی تعیین شده در جداول تعرفه ای می باشد. این تعرفه ها می توانند به صورت درصدی از ارزش کالا یا به صورت مبلغ ثابت بر اساس واحد کالا اعمال شوند. مراحل تخصصی در تعیین تعرفه ها عبارتند از:
استفاده از سیستم هماهنگ شده (HS Code):
سیستم هماهنگ شده (Harmonized System) یک سیستم بین المللی طبقه بندی کالاها است که توسط سازمان جهانی گمرک (WCO) تدوین شده است. این سیستم شامل کدهای شش تا ده رقمی است که به دسته بندی و شناسایی دقیق کالاها کمک می کند. تعرفه های گمرکی بر اساس این کدها تعیین و اعمال می شوند.

تعرفه های درصدی (Ad Valorem Duties):
این تعرفه ها به صورت درصدی از ارزش گمرکی کالا محاسبه می شوند. به عنوان مثال، اگر تعرفه ۱۰٪ باشد و ارزش گمرکی کالا ۱۰۰۰ دلار، حقوق گمرکی معادل ۱۰۰ دلار خواهد بود.

تعرفه های مبلغ ثابت (Specific Duties):
این نوع تعرفه ها بر اساس واحد کالا محاسبه می شوند، مانند هر کیلوگرم یا هر واحد تعداد. برای مثال، اگر تعرفه ای ۵ دلار به ازای هر کیلوگرم باشد و وزن کالا ۲۰ کیلوگرم باشد، حقوق گمرکی معادل ۱۰۰ دلار خواهد بود.

تعرفه های ترکیبی (Compound Duties):
در برخی موارد، تعرفه ها ممکن است ترکیبی از هر دو روش درصدی و مبلغ ثابت باشند. این نوع تعرفه ها بر اساس ترکیبی از ارزش گمرکی و واحد کالا محاسبه می شوند. برای مثال، تعرفه ای که شامل ۵٪ از ارزش کالا به علاوه ۲ دلار به ازای هر کیلوگرم باشد.

فرآیند ارزش گذاری و تعیین تعرفه ها در احتساب حقوق و عوارض گمرکی از اهمیت بسزایی برخوردار است و نیازمند دقت و آگاهی کامل از مقررات و روش های بین المللی می باشد. این فرآیند به اطمینان از ارزیابی دقیق و عادلانه هزینه های گمرکی کمک می کند و تأثیر مستقیمی بر هزینه های نهایی تجارت بین المللی دارد. با اجرای صحیح و دقیق این مراحل، تاجران و واردکنندگان می توانند هزینه های خود را به دقت محاسبه کرده و از تطابق با مقررات گمرکی اطمینان حاصل کنند، که این امر به تسهیل جریان تجارت بین المللی و ارتقاء عملکرد اقتصادی کمک شایانی می نماید.

کاربرد در تجارت بین المللی
صادرات
در زمینه صادرات، فرآیند احتساب حقوق و عوارض نقش کلیدی در تعیین هزینه های خروج کالاها از کشور دارد. در برخی کشورها، این فرآیند شامل تعیین تعرفه های صادراتی و عوارض ویژه صادراتی است. جزئیات این کاربرد به شرح زیر است:
تعرفه های صادراتی و عوارض ویژه:
تعرفه های صادراتی: برخی کشورها برای کنترل و مدیریت خروج کالاهای استراتژیک یا منابع طبیعی از تعرفه های صادراتی استفاده می کنند. این تعرفه ها می توانند به صورت درصدی از ارزش کالا یا به صورت مبلغ ثابت بر واحد کالا اعمال شوند.
عوارض ویژه صادراتی: این عوارض برای کالاهایی مانند مواد خام، محصولات کشاورزی یا کالاهای دارای اهمیت استراتژیک وضع می شود تا از صادرات بیش از حد آنها جلوگیری شود و منابع داخلی حفظ شوند.

معافیت های صادراتی و تخفیف های مالیاتی:
معافیت های صادراتی: به منظور تشویق صادرات، برخی کشورها معافیت های مالیاتی یا تعرفه ای برای صادرکنندگان در نظر می گیرند. این معافیت ها می تواند شامل عدم پرداخت مالیات بر ارزش افزوده (VAT) یا حقوق گمرکی باشد.
تخفیف های مالیاتی: برای کاهش هزینه های صادراتی و تشویق تولیدکنندگان به صادرات کالاها، تخفیف های مالیاتی ارائه می شود. این تخفیف ها می تواند شامل کاهش نرخ مالیات یا بازپرداخت بخشی از مالیات های پرداختی باشد.

واردات
در زمینه واردات، احتساب حقوق و عوارض با دقت هزینه های مرتبط با واردات را محاسبه می کند تا از تأخیرات گمرکی و هزینه های اضافی جلوگیری شود. جزئیات این کاربرد به شرح زیر است:
محاسبه دقیق هزینه های واردات:
هزینه های گمرکی: شامل تعرفه های گمرکی که بر اساس کدهای سیستم هماهنگ شده (HS Code) اعمال می شوند، مالیات بر ارزش افزوده (VAT) و سایر عوارض مربوط به واردات
کالاها.
هزینه های حمل و نقل و بیمه: در نظر گرفتن هزینه های حمل و نقل و بیمه از مبدا تا مقصد که به عنوان بخشی از ارزش گمرکی کالا محاسبه می شوند.
هزینه های بندری و انبارداری: شامل هزینه های تخلیه و بارگیری در بنادر، هزینه های انبارداری و سایر هزینه های مرتبط با نگهداری کالا در اماکن گمرکی.

تعیین قیمت نهایی کالاهای وارداتی:
تعیین قیمت تمام شده: با محاسبه تمامی هزینه های مرتبط با واردات، از جمله تعرفه های گمرکی، مالیات ها، هزینه های حمل و نقل و بیمه، هزینه های بندری و انبارداری، می توان قیمت تمام شده کالاهای وارداتی را به دقت تعیین کرد.
قیمت گذاری برای بازار داخلی: این محاسبات به واردکنندگان کمک می کند تا قیمت نهایی کالاهای وارداتی برای فروش در بازار داخلی را تعیین کنند. این امر شامل محاسبه هزینه های اضافی مانند هزینه های توزیع و فروش داخلی و همچنین تعیین حاشیه سود مطلوب است.

احتساب حقوق و عوارض در تجارت بین المللی نقش حیاتی و اساسی ایفا می کند. در فرآیند صادرات، این محاسبات به مدیریت و کنترل هزینه های خروج کالاها کمک می کند و با ارائه معافیت ها و تخفیف های مالیاتی، صادرات را تشویق می کند. در فرآیند واردات، محاسبه دقیق هزینه ها و تعیین قیمت نهایی کالاهای وارداتی برای بازار داخلی، به واردکنندگان امکان می دهد که هزینه ها را به دقت مدیریت کرده و از تأخیرات و هزینه های اضافی جلوگیری کنند. این فرآیندها به تسهیل تجارت بین المللی و بهبود عملکرد اقتصادی کمک می کنند.

مقررات و قوانین اجرایی در گمرکات ایران
قانون امور گمرکی
قانون امور گمرکی به عنوان سند اصلی و بنیادین، چارچوب قانونی فعالیت های گمرکی در ایران را مشخص می سازد. این قانون مجموعه ای جامع از مقررات است که فرآیند ارزش گذاری کالاها، تعیین تعرفه ها و اعمال معافیت ها و تخفیف های تعرفه ای را در بر می گیرد. جزئیات کلیدی این قانون عبارتند از:
تعیین ارزش گمرکی کالاها:
بر اساس مفاد قانون، ارزش گمرکی کالاها باید مطابق با استانداردهای ملی و روش های بین المللی، به ویژه توافق نامه ارزش گذاری گمرکی سازمان تجارت جهانی (WTO)، تعیین گردد. این ارزش معمولاً قیمت واقعی معامله کالا به علاوه هزینه های حمل و نقل و بیمه تا مرز ورودی کشور است.

استفاده از سیستم هماهنگ شده (HS):
قانون امور گمرکی تأکید دارد که برای تعیین تعرفه های گمرکی باید از سیستم هماهنگ شده (Harmonized System یا HS) استفاده شود. این سیستم یک طبقه بندی استاندارد بین المللی برای کالاها است که توسط سازمان جهانی گمرک (WCO) تدوین شده و شامل کدهای شش تا ده رقمی است که به دسته بندی دقیق کالاها کمک می کند.

اعمال معافیت ها و تخفیف های تعرفه ای:
بر اساس این قانون، کالاهای وارداتی ممکن است تحت شرایط خاصی از معافیت های تعرفه ای یا تخفیف های تعرفه ای برخوردار شوند. این معافیت ها و تخفیف ها بر اساس مقررات داخلی و توافق نامه های تجاری بین المللی، از جمله توافق نامه های ترجیحی و مناطق آزاد تجاری، اعمال می شوند.

آیین نامه اجرایی قانون امور گمرکی
آیین نامه اجرایی قانون امور گمرکی به عنوان مکمل قانون اصلی، جزئیات و رویه های دقیق تری را برای اجرای مقررات گمرکی فراهم می کند. این آیین نامه شامل توضیحات جامع درباره فرآیندهای گمرکی، از جمله احتساب حقوق و عوارض است. جزئیات این آیین نامه عبارتند از:
جزئیات فرآیند احتساب حقوق و عوارض:
آیین نامه اجرایی شامل دستورالعمل های دقیقی برای ارزش گذاری کالاها، تعیین تعرفه های گمرکی و اعمال معافیت ها و تخفیف ها است. این دستورالعمل ها به وضوح روندهایی را که باید توسط مأموران گمرکی دنبال شود، مشخص می کنند.
اسناد مورد نیاز:
این آیین نامه فهرستی از اسناد و مدارکی که برای ترخیص کالا از گمرک لازم است را تعیین می کند. این اسناد شامل فاکتور تجاری، بارنامه، گواهی مبدا، و اسناد حمل و نقل می باشد. همچنین، ممکن است اسناد خاص دیگری مانند گواهی بهداشت یا مجوزهای واردات برای برخی کالاها مورد نیاز باشد.

زمانبندی ها و روش های ارزیابی:
آیین نامه اجرایی جدول های زمانی مشخصی برای مراحل مختلف فرآیند گمرکی، از جمله ارائه اسناد، ارزیابی کالاها و پرداخت حقوق و عوارض تعیین می کند. همچنین، روش های ارزیابی کالاها برای تعیین ارزش گمرکی و محاسبه تعرفه های مربوطه را توضیح می دهد.

اهمیت و تأثیر فرآیند احتساب حقوق و عوارض
فرآیند احتساب حقوق و عوارض به عنوان یکی از ارکان حیاتی نظام گمرکی، نقشی بی بدیل در تأمین شفافیت و افزایش کارایی در تجارت بین المللی ایفا می کند. این فرآیند نه تنها به واردکنندگان و تاجران امکان می دهد تا هزینه های خود را به دقت محاسبه کنند، بلکه تضمین می کند که تمامی فعالیت های تجاری با قوانین و مقررات گمرکی منطبق باشند. توضیحات جامع تر و تخصصی تر در مورد اهمیت و تأثیرات این فرآیند به شرح زیر است:

افزایش شفافیت و پیش بینی پذیری:
احتساب دقیق حقوق و عوارض کمک می کند تا تمامی هزینه های مرتبط با واردات و صادرات به صورت شفاف و قابل پیش بینی باشند. این شفافیت به تجار و واردکنندگان اطمینان می دهد که هزینه های غیرمنتظره و ناخواسته ای در جریان تجارت خود نخواهند داشت.

تضمین انطباق با مقررات گمرکی:
این فرآیند تضمین می کند که تمامی فعالیت های تجاری مطابق با قوانین و مقررات گمرکی داخلی و بین المللی انجام می شود. انطباق با مقررات گمرکی نه تنها از نظر قانونی الزامی است، بلکه باعث جلوگیری از مشکلات قانونی و مالی در آینده می شود.

کاهش تأخیرات و هزینه های اضافی:
اجرای صحیح و دقیق فرآیند احتساب حقوق و عوارض، امکان کاهش تأخیرات گمرکی را فراهم می کند. تأخیرات گمرکی معمولاً به دلیل محاسبات نادرست یا نقص در اسناد رخ می دهند که با انجام صحیح این فرآیند، به حداقل می رسند. همچنین، جلوگیری از هزینه های اضافی ناشی از تأخیرات و مشکلات گمرکی، به بهبود مدیریت مالی تجارت بین المللی کمک می کند.

تسهیل روند تجارت بین المللی:
با بهبود شفافیت، انطباق و کاهش تأخیرات، فرآیند احتساب حقوق و عوارض به تسهیل جریان تجارت بین المللی کمک می کند. این امر باعث افزایش اعتماد و همکاری میان کشورهای تجاری و تسریع در مبادلات تجاری می شود.

بهبود عملکرد اقتصادی کشور:
فرآیند احتساب حقوق و عوارض نقش مهمی در بهبود عملکرد اقتصادی کشور دارد. با تسهیل تجارت و کاهش هزینه های مرتبط با واردات و صادرات، اقتصاد کشور بهبود می یابد و به توسعه اقتصادی و افزایش درآمدهای ملی کمک می کند.

حفظ حقوق دولت و ارتقاء نظام مالیاتی:
این فرآیند کمک می کند تا دولت بتواند حقوق و عوارض گمرکی را به درستی جمع آوری کند. این امر به ارتقاء نظام مالیاتی و افزایش درآمدهای دولت کمک می کند که می تواند برای توسعه زیرساخت ها و ارائه خدمات عمومی مورد استفاده قرار گیرد.

احتساب حقوق و عوارض، یکی از مهم ترین فرآیندهای نظام گمرکی است که با تأمین شفافیت، تضمین انطباق با مقررات، کاهش تأخیرات و هزینه های اضافی، و تسهیل تجارت بین المللی، نقش کلیدی در بهبود عملکرد اقتصادی کشور و توسعه تجارت بین المللی ایفا می کند. اجرای صحیح و دقیق این فرآیند، نه تنها به نفع تجار و واردکنندگان است، بلکه به نفع کلیت اقتصادی کشور نیز خواهد بود و زمینه ساز رشد و توسعه پایدار اقتصادی می گردد.

بازگشت به فهرست