روز اظهار به‌عنوان تاریخی شناخته می‌شود که در آن واردکننده یا نماینده قانونی وی، اظهارنامه گمرکی را به منظور ترخیص کالا به گمرک تحویل می‌دهد. این روز نقطه عطفی در فرآیند واردات و صادرات کالا به‌شمار می‌رود و طی آن مراحل مهمی از تکمیل دقیق اظهارنامه تا دریافت نهایی مجوز ترخیص انجام می‌پذیرد. به طور کلی، روز اظهار به‌عنوان یک فرآیند حقوقی و اداری اساسی در چارچوب قوانین و مقررات گمرکی، در تجارت بین‌المللی مورد توجه و اجرای دقیق قرار می‌گیرد. این روز نه تنها به عنوان یک مرحله ضروری برای ترخیص کالاها بلکه به عنوان تضمین‌کننده صحت و شفافیت در امور تجاری و گمرکی اهمیت دارد.
مراحل و فرآیند اظهار کالا
تکمیل و تسلیم اظهارنامه گمرکی:
اظهارنامه گمرکی باید حاوی اطلاعات دقیق و جامع در مورد کالاها، از جمله مقدار، ارزش، مبدا، مقصد و سایر جزئیات مرتبط باشد. این اظهارنامه می‌تواند به‌صورت الکترونیکی یا کاغذی به گمرک ارائه گردد.
ارزیابی و بررسی اظهارنامه:
پس از ارائه اظهارنامه، ماموران گمرکی به بررسی دقیق آن پرداخته و بازرسی‌های لازم را انجام می‌دهند. در این مرحله، اطلاعات ارائه شده با مدارک و مستندات مرتبط تطابق داده می‌شود تا از صحت و درستی آن‌ها اطمینان حاصل شود.
مراحل و فرآیند اظهار کالا
تکمیل و تسلیم اظهارنامه گمرکی:
اظهارنامه گمرکی باید حاوی اطلاعات دقیق و جامع درباره کالاها، شامل مقدار، ارزش، مبدا، مقصد و سایر جزئیات مرتبط باشد. این اظهارنامه به صورت الکترونیکی یا کاغذی به گمرک تسلیم می‌شود.
ارزیابی و بررسی اظهارنامه:
پس از ارائه اظهارنامه، ماموران گمرکی آن را به دقت بررسی کرده و بازرسی‌های لازم را انجام می‌دهند. در این مرحله، اطلاعات ارائه شده با مدارک و مستندات مرتبط تطبیق داده می‌شود تا از صحت و دقت آن‌ها اطمینان حاصل شود.
پرداخت حقوق و عوارض گمرکی:
پس از بررسی و ارزیابی اظهارنامه، حقوق و عوارض گمرکی محاسبه شده و به اطلاع واردکننده می‌رسد. واردکننده موظف است این هزینه‌ها را پرداخت کند تا بتواند مراحل بعدی را طی کند.
صدور مجوز ترخیص:
در صورت تطابق اطلاعات اظهار شده و پرداخت کامل هزینه‌ها، گمرک مجوز ترخیص کالا را صادر می‌کند و کالاها آماده خروج از گمرک می‌شوند.
مدارک مورد نیاز برای اظهار کالا
بارنامه حمل: مستندات مربوط به حمل و نقل کالا میباشد.
فاکتور تجاری: فاکتور خرید کالا که شامل جزئیات قیمت و مقدار کالا است.
لیست بسته‌بندی: اطلاعات دقیق درباره جزئیات بسته‌بندی کالاها است.
گواهی مبدا: سندی که مبدا تولید یا تهیه کالا را مشخص می‌کند.
مجوزهای قانونی: مجوزهای لازم از سازمان‌های مرتبط در صورت نیاز، مانند مجوز بهداشت، استاندارد و غیره.
تأخیر در اظهار و عواقب آن
طبق ماده 8 قانون امور گمرکی، تأخیر در اظهار کالا می‌تواند منجر به جریمه‌های مالی و تأخیر در ترخیص کالا شود. در موارد حاد، حتی ممکن است کالا به‌عنوان کالاهای متروکه تلقی گردد. تأخیر در اظهار نه تنها می‌تواند هزینه‌های اضافی برای نگهداری کالا در انبارهای گمرکی و جریمه‌های دیرکرد را به همراه داشته باشد، بلکه به کاهش اعتبار تجاری واردکننده نیز منجر می‌شود.
وظایف و مسئولیت‌ها
صاحب کالا یا نماینده قانونی وی: موظف است اظهارنامه گمرکی را با دقت و به‌طور کامل تکمیل و تسلیم نماید. هرگونه نقص یا اشتباه در اظهارنامه می‌تواند به تأخیر در ترخیص و جریمه‌های سنگین منجر شود.
گمرک: مسئولیت بررسی و ارزیابی دقیق اظهارنامه‌ها، محاسبه و دریافت حقوق و عوارض گمرکی، و در نهایت صدور مجوز ترخیص کالا را بر عهده دارد.
اهمیت روز اظهار در قانون امور گمرکی
روز اظهار به‌عنوان یک مرحله کلیدی در فرآیند تجارت بین‌المللی، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. بدون اظهار دقیق و صحیح، ترخیص کالا از گمرک امکان‌پذیر نخواهد بود. اظهارنامه گمرکی یکی از اسناد حیاتی در تجارت بین‌المللی است که نقش مهمی در تعیین حقوق و عوارض گمرکی، کنترل کیفیت و کمیت کالاها، و جلوگیری از قاچاق ایفا می‌کند.
نتیجه‌گیری
روز اظهار در قانون امور گمرکی ایران به‌عنوان یکی از مراحل ضروری و حیاتی در فرآیند ترخیص کالاها شناخته می‌شود. تکمیل صحیح و دقیق اظهارنامه و ارائه مدارک مورد نیاز به گمرک از اهمیت بالایی برخوردار است و می‌تواند به تسریع فرآیند ترخیص و کاهش مشکلات و هزینه‌های مرتبط با واردات و صادرات کمک کند. رعایت قوانین و مقررات مربوط به روز اظهار، نه تنها به تسهیل در فرآیند تجاری کمک می‌کند، بلکه به شفافیت و صحت در امور گمرکی نیز می‌افزاید.
